«Βιολογικός Δεκαπεντασύλλαβος»

πρωτότυπο θεατρικό έργο

στηριγμένο στο μάθημα της Βιολογίας Α' Γυμνασίου

1ο Γυμνάσιο Ρεθύμνου

(πληρ. 28310 22283)

2004-2005

 

 Τάνια Χριστοφοράτου

tanchris@otenet.gr  

Τηλ. 28310 75237

 

 

Σε ποιο κοινό απευθύνεται το έργο

Το έργο αυτό αρχικά γράφτηκε προς διευκόλυνση των παιδιών της Α' Γυμνασίου στο μάθημα της Βιολογίας και είναι βασισμένο στο σχολικό εγχειρίδιο.

Προσφέρει μία νέα άποψη για τον τρόπο διδασκαλίας ενός μαθήματος. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο διδασκαλίας, με διάφορους τρόπους:

 

 

Περίληψη του έργου

 

Φτάνει στη γη ένας εξωγήινος, ο οποίος ήρθε από τον πλανήτη του διψώντας για γνώση και γεμάτος απορίες. Γνωρίζει κάποιους ανθρώπους οι οποίοι αναλαμβάνουν να του μάθουν τι είναι ζωή και ποιες είναι οι λειτουργίες της. Ερωτεύεται μία κοπέλα, την οποία, όμως, για να κερδίσει, πρέπει να περάσει 5 δοκιμασίες. Η κάθε δοκιμασία αφορά μία από τις λειτουργίες της ζωής (κίνηση, θρέψη, κυκλοφορία ουσιών, αναπνοή, αντίδραση στα ερεθίσματα). Περνώντας καθεμία από τις δοκιμασίες, η αντίστοιχη λειτουργία υλοποιείται στο δικό του σώμα. Γίνεται δηλαδή σταδιακά άνθρωπος. Στην προσπάθειά του αυτή αντιμετωπίζει τις δυσκολίες και τα προβλήματα που του παρουσιάζει ένας αντίζηλος, που αντιπροσωπεύει τις κακές συνήθειες που επηρεάζουν κάθε οργανικό σύστημα. Βοηθοί του είναι οι φίλοι του (χορός) που του εξηγούν τη λειτουργία των συστημάτων και τον αποτρέπουν από τις καταχρήσεις.

 

............................................................................................................................

 

 

 

Εισαγωγή:

Φίλοι καλωσορίσατε εδώ στο θέατρό μας

Συνήθως είσαστε γονείς, τώρα είστε το κοινό μας!

Θα δείτε και θ’ ακούσετε μια ωραία ιστορία

που θα σας μάθει όμορφα κι απλά βιολογία.

 

 

Ακούγεται τεράστιος κρότος από κάτι που πέφτει και διαλύεται. Μπαίνει ο εξωγήινος κουτρουβαλώντας. Κοιτάει γύρω του με αμηχανία. Τον πλησιάζουν σιγά-σιγά άνθρωποι και τον ρωτούν:

 

Γ.:

Ποιο σκάφος σ’ έφερε ως εδώ και από ποιο πλανήτη;

Τι σ’ έκανε τόσο μακριά να φύγεις απ’ το σπίτι;

 

 

Εξ.:

Μ’ έφερε η Περιέργεια απ’ τον πλανήτη Πλήξη,

γιατί εκεί αδέρφια μου στ’ αλήθεια είχα πήξει!

Έχουνε όλοι άγνοια και πλήρη αδιαφορία

για τη ζωή γνώση καμιά, μα ούτε κι απορία.

Μα εγώ είμαι διαφορετικός, μ’ αρέσει να ρωτάω

γι’ αυτό και ήρθα ως εδώ κι ίσως κι αλλού να πάω.

Θέλω να μάθω για τη Γη, να μάθω για τη φύση

και κάποιος πρέπει τώρα δα να μου τα εξηγήσει!

 

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

                 

Κοπέλα:

Δέντρα, λουλούδια και πουλιά, άνθρωποι, μανιτάρια,

μερμήγκια και ελέφαντες, μέλισσες, φώκιες, ψάρια,

οργανισμοί ’ναι ζωντανοί κι όχι αντικείμεν’ άβια

να ζήσουν στον πλανήτη μας έχουνε πάρει άδεια.

 

 

Εξ.:

Μα άραγε τι ‘ναι ζωντανό και πώς να το ορίσεις,

σαν θες να το παρατηρείς και να το μελετήσεις;

 

 

Γ.:

Τον τίτλο όντος ζωντανού αν θέλεις ν’ αποκτήσεις,

τις λειτουργίες της ζωής πρέπει να εμφανίσεις.

Είν’ όλες οι ακόλουθες, δώσε μου λίγη βάση,

αργά-αργά θα σου τα πω, χωρίς μεγάλη βιάση.

 

 

 

Πρώτα είν’ η ανάπτυξη. Τα ζώα μεγαλώνουν,

το τελικό τους μέγεθος φτάνουν και καμαρώνουν.

Τα δέντρα αναπτύσσονται όσο καιρό κι αν ζούνε,

μα όλοι οι οργανισμοί κάποια στιγμή γερνούνε.

 

 

 

Μετά έρχεται η κίνηση, μια λειτουργία αναγκαία

για ν’ αποφύγουμε εχθρούς ή αν θέλουμε να βρούμε

τόπο ευνοϊκότερο, τροφή για να τραφούμε,

σύντροφο να μας αγαπά και να τον αγαπούμε.

 

 

 

Με της τροφής την πρόσληψη, ενέργεια αποκτούμε

κι όλες τις λειτουργίες μας να κάνουμε μπορούμε,

μα η υπερβολική τροφή σε κάνει να παχαίνεις

και τις μισές δουλειές σου πια δεν καλοκαταφέρνεις.

 

 

 

Η χημική αντίδραση μέσα στα κύτταρά μας

που ενέργεια από τις τροφές παράγει, ω, χαρά μας!

αναπνοή ονομάζεται και χρησιμοποιεί οξυγόνο,

διοξείδιο του άνθρακα παράγει ρυπογόνο.

 

 

 

Όσες ουσίες ειν’ άχρηστες, πρέπει ν’ αποβληθούνε,

αλλιώς τα κυτταράκια μας θα δηλητηριαστούνε.

Επέκκριση ονομάζεται αυτή η λειτουργία,

προσφέρει δε κάθε πρωί μεγάλη ευεξία!

 

 

 

Τυρόπιττας σαν έρχεται η μυρωδιά ωραία,

η ερεθιστικότητα ξυπνά ακαριαία,

μήνυμα στέλν’ ο εγκέφαλος κι ένζυμα στο στομάχι ,

εκκρίνονται ετοιμάζοντας μία μεγάλη μάχη!

Το περιβάλλον με άπειρα μηνύματα μας ζώνει

κι ο οργανισμός ανάλογα αντιδρά και επιβιώνει.

 

 

 

Όλες οι προηγούμενες που σου είπα λειτουργίες,

καθένα άτομο αφορούν καθημερνές κι αργίες.

Όμως προς εξαφάνιση τα είδη θα οδεύσουν,

αν την αναπαραγωγή κάπως δεν μεθοδεύσουν.

Γι’αυτό και πρώτο μέλημα απ’ τους παλιούς τους χρόνους

είναι όλοι μας ν’ αφήσουμε στη γη μας απογόνους.

 

 

Εξ.:

Μα τι ’ν’ αυτά τα κύτταρα που ανέφερες πιο πάνω;

Μιλάς με λέξεις άγνωστες, σ’ ακούω και τα χάνω!

 

 

Γ.:

Δίκιο έχεις καημένε μου, μα θα σου εξηγήσω

κι όλες τις απορίες σου με τη σειρά θα λύσω.

 

 

 

Κύτταρα είναι των οργανισμών οι δομικοί οι λίθοι.

είναι πάρα πολύ μικρά μα είναι μεγάλα πλήθη!

Τα ζωντανά τα πλάσματα κύτταρα αποτελούνε

που της ζωής τις λειτουργίες όλα τους εκτελούνε.

 

 

Εξ.:

Πώς είν’ αυτά τα πράγματα; Από τι είναι φτιαγμένα;

Πώς φαίνονται; Μήπως μπορείς και να μου δείξεις ένα;

 

 

Γ.:

Είσαι περίεργος πολύ κι αυτό είναι για καλό σου,

διψάς για γνώση και μ’ αυτή θα βρεις τον εαυτό σου.

Τα βασικά χαρακτηριστικά τους τώρα σου συστήνω

να τα γνωρίσεις πιο καλά, μόνο σου σε αφήνω.

 

(Το κάθε οργανίδιο του κυττάρου παρουσιάζεται μόνο του)

 

ΚΥΤΤΑΡΟ

                     

Κυτ. μεμβρ:

Το κύτταρο χρειάζεται γύρω του προστασία

και με το περιβάλλον του σωστή επικοινωνία.

Το ρόλο αυτό ανέλαβε τέλεια να τον κάνει

μία δομή που λέγεται κυτταρική μεμβράνη.

Έλεγχο κάνει αυστηρό σε εισόδους και εξόδους

για το σκοπό μάλιστ’ αυτό έχει ειδικές διόδους.

 

 

Πυρήνας:

¯ έχω τον έλεγχο του πιο κρυφού κυττάρου σου

είν’ το παιδί δικό σου ή μήπως του κουμπάρου σου ¯

 

Ελέγχω όλες τις δομές κι όλες τις λειτουργίες

κυττάρων και οργανισμών μορφή και ασχολίες,

γενετικό έχω υλικό που DNA καλείται,

πυρήνας ονομάζομαι κι εύκολα θα με βρείτε.

 

 

Κυτταρό-

πλασμα:

Έχω ημίρρευστη μορφή, γεμίζω όλο το χώρο

ζελατινώδες και διαυγές, οργανιδιοφόρο,

στ’ όνομα κυτταρόπλασμα με λέν και με φωνάζουν

κι άφθονα οργανίδια στο σώμα μου φωλιάζουν.

 

 

Μιτοχόν-

δρια:

Δύο μεμβράνες έχουμε, τη μια με αναδιπλώσεις,

που κουβαλάει ένζυμα και καίει ό,τι της δώσεις,

γλυκόζη και λιπίδια, ενέργεια μαζεύει,

μας λένε μιτοχόνδρια και η ΔΕΗ ζηλεύει.

 

 

Εξ.:

Είπες τα δέντρα, τα φυτά οργανισμοί πως είναι.

Έχουνε κύτταρα κι αυτά; ίδια με τ’ άλλα είναι;

 

 

Γ.:

Του κάθε κύτταρου η μορφή ανάλογη είναι πάντα

με τη σωστή εργασία του, σαν όργανο στην μπάντα,

καθένα διαφορετικό μα συνεργάζοντ’ όλα

κι όμορφη παίζουν μουσική, κλαρίνο, μπάσο, βιόλα.

Τα φυτικά τα κύτταρα είναι προσαρμοσμένα

σε κάθε ανάγκη του φυτού, άψογα οργανωμένα.

 

 

Κυττ.

τοίχωμα:

¯ σε στηρίζω, να σταθείς σε στηρίζω

και σου υποστηρίζω, ρίζα, φύλλα, βλαστό ¯

 

Είμαι σκληρό, είμαι άκαμπτο, τριγύρω απ’ τη μεμβράνη

του κύτταρου είμαι ο σκελετός κι όποιος με δει τα χάνει,

κυτταρικό είμαι τοίχωμα, είμ’ από κυτταρίνη,

που στο σφιχτό το πλέγμα της, πόρους μικρούς αφήνει.

 

 

Χυμοτόπιο:

Είμαι χυμώδες, στρουμπουλό, κύριοι και κυρίες,

με λένε χυμοτόπιο, νερό έχω και ουσίες!

 

 

Χλωροπλά-

στης

Τα ζώα από τα φυτά πρωτίστως αν διαφέρουν,

είναι γιατί τα δεύτερα τους χλωροπλάστες φέρουν.

Είμαστε πράσινοι πολύ κι έχουμε χλωροφύλλη,

είμαστε χρησιμότατοι και με τον ήλιο φίλοι.

Αν να παράγει μουσική καθήκον του συνθέτη,

του χλωροπλάστη η δουλειά ειν’ να φωτοσυνθέτει.

 

 

(Φεύγουν όλοι και μένει μόνο ο εξ. και η κοπέλα, σκοτεινιάζει και φωτίζονται μόνο αυτοί οι δύο)

 

 

Εξ.:

Μ’ αρέσει τούτη η ζωή, θα ’θελα εδώ να ζήσω

και μια κοπέλα σαν κι εσέ όμορφη να κερδίσω.

 

 

Κοπέλα:

Καλέ μου εξωγήινε, σαν θες να με κερδίσεις,

άνθρωπος πρέπει να γενείς, μαζί μου για να ζήσεις.

Και για να γίνεις άνθρωπος, πρέπει τις λειτουργίες

να έχεις όλες της ζωής και τις δοκιμασίες

που θα σου βάλω επιτυχώς πρέπει να εκτελέσεις.

Καλή τύχη σου εύχομαι γιατί κι εσύ μ’ αρέσεις.

Κάθε φορά που θα περνάς μία δοκιμασία,

στο σώμα σου η αντίστοιχη θά’ ρχεται λειτουργία.

 

ΚΙΝΗΣΗ

 

Κοπέλα:

Πρώτη δοκιμασία σου θα είναι να μου γνέψεις

και ένα δύσκολο χορό ύστερα να χορέψεις.

 

 

Εξ.:

Πώς να χορέψω όμως εγώ; Δεν ξέρω μήτε βήμα

Μήπως θα ’ταν καλύτερα να σου απαγγείλω ποίημα;

 

 

Κοπέλα:

(γνέφει αρνητικά με το δάχτυλο και αποχωρεί)

 

 

Αντίζηλος:

Τι να του κάνω τώρα εγώ χορό να μη χορέψει,

την όμορφη την κοπελιά από μένα να μην κλέψει;

Θα τον κρατήσω ακίνητο, μούχλα και μουδιασμένο

μπροστά στην τηλεόραση, νωθρό και κοιμισμένο.

(απευθύνεται στον εξωγήινο)

Έλα και κάτσε δίπλα μου, μπροστά στο χαζοκούτι,

πράματα-θάματα θα δεις, του κόσμου όλα τα πλούτη,

να χαλαρώσεις, να χωθείς βαθειά στον καναπέ μου

(να μην μπορείς να σηκωθείς, χαζο-εξωγήινέ μου).

 

 

Χορός:

¯ Σήκω χόρεψε κουκλί μου να σε δω να σε χαρώ

το κορίτσι να κερδίσεις, σινανάι γιάβρουμ  σινανάι νάι ¯

Σήκω απ’ την τηλεόραση, εκεί θε να χαζέψεις

και το χορό σου όμορφα πώς θα τονε χορέψεις;

Σήκω κι άκου προσεχτικά, να μάθεις θεωρία

που θα σε φτάσει σύντομα στην πράξη, στην ουσία:

να γεννηθεί η κίνηση στο σώμα το δικό σου

και να χορέψεις όμορφα, να φτάσεις το σκοπό σου!

 

 

Χορός:

Κάποια απ’ τα ζώα κολυμπούν και κάποια άλλα πηδάνε,

κάποια συνήθως έρπουνε και κάποι’ άλλα πετάνε.

 

 

 

Οι άνθρωποι βαδίζουνε στα δύο κάτω άκρα

κι αυτοί που έχουνε μαλλιά, κι όσοι έχουν φαλάκρα.

Γι’ αυτό και τ’ άνω άκρα τους τ’ αποκαλούνε χέρια,

μ’ αντίχειρα αντιτακτό πηρούνια και μαχαίρια

κρατάνε, στυλό, μολύβι, γράφουνε, κόβουνε με ψαλίδι

κι εξελιχθήκαν πιο πολύ απ’ όλα τ’ άλλα είδη.

 

 

 

Ο σκελετός το σώμα τους στηλώνει και στηρίζει

κινείται, σκύβει, στρέφεται, τεντώνει και λυγίζει.

Αποτελείται απ’ τα οστά της κεφαλής, της στήλης

της σπονδυλικής, του θώρακα, των άκρων,

που δεν είν’ όλα όμοια, είναι διαφόρων μάκρων:

πλατιά, κοντά και μακριά, συνδέονται μ’ αρθρώσεις

και άμα απομακρυνθούν, παθαίνεις εξαρθρώσεις.

 

 

 

Εκτός από την κίνηση, προσφέρει προστασία

στα όργανα του σώματος που έχουν ευαισθησία,

στον ερυθρό το μυελό του αίματος παράγει,

τα κύτταρα, κι ασβέστιο εισάγει και εξάγει.

 

 

 

Το σύστημα το ερειστικό αποτελεί τη βάση,

που γύρω του το μυικό θα ’ρθεί να αγκαλιάσει.

Τα φιλαράκια έχουν μαζί στενή συνεργασία

της κίνησης να κάνουνε σωστά τη λειτουργία.

 

 

 

Με τένοντες στα κόκαλα προσφύονται οι μύες,

που έχουν ίνες γραμμωτές και όχι ίνες λείες,

οι μεν είν’ οι σκελετικοί οι δε είναι οι λείοι

(τα νεύρα αν δεν λειτουργούν το σώμα παραλύει).

 

 

 

Οι μύες μας προσφύονται σε δυο οστά καθένας,

σε κάθε οστό συνδέονται δυο κι όχι μόνο ένας,

σε ζεύγη συνεργάζονται, ο ένας χαλαρώνει

κι ο άλλος μυς συστέλλεται τα μέλη σου τεντώνει.

 

 

 

¯ Δυο-δυο στο παιχνίδι δυο-δυο

δυο-δυο στο κολύμπι δυο-δυο

δυο-δυο στο τραγούδι δυο-δυο

ταρά ταρά ταράρα ραραρά ¯

 

(μουσική χασάπικου: στην αρχή χορεύουν όλοι μαζί αγκαλιαστά και στη συνέχεια ο εξ. χορεύει σόλο)

 

ΘΡΕΨΗ

 

Κοπέλα:

Ο δεύτερος ο άθλος σου θα αφορά τη θρέψη,

την πρόσληψη του φαγητού, το είδος και την πέψη.

Τραπέζι σου ’χω έτοιμο χίλια φαγιά στρωμένο

και να διακρίνεις τα υγιεινά από τ’ άλλα περιμένω!

 

 

Εξ.:

Για σένα αν δοκιμάζομαι, χαρά αυτό παρέχει,

μα πες μου η αναπαραγωγή πότε σειρά θα έχει;

 

 

Κοπέλα:

(γελάει και απομακρύνεται)

 

 

Αντίζηλος:

(μόνος του)

Χιχιχιχί, χοχοχοχό, χεχέχε και χαχάχα,

σ’ έχω τώρα στο χέρι μου, κρύε, ούφο και χάχα!

Νόμισες πως την όμορφη έτσι εύκολα θα πάρεις,

σαν την Ελένη την παλιά που έκλεψε ο Πάρης!

(απευθύνεται στον εξ.)

Έλα, φίλε μου, κόπιασε και κάτσε στο τραπέζι,

ταμπούρλο το στομάχι σου μου φαίνεται πως παίζει,

έχουμε νόστιμα φαγιά, ορεκτικούς μεζέδες,

γλυκά και αναψυκτικά, τούρτες, κρουασάν, καφέδες!

Δοκίμασε λουκάνικο, κόψε λίγο σαλάμι,

πιες κόκα-κόλα ελαφριά, γλυκειά με ασπαρτάμη,

τα χάμπουργκέρ μας να γευτείς μα και τα γαριδάκια,

φουντούνια, πακοτίνια, τσιπς και τα σοκολατάκια.

Τσίμπα τυράκι κίτρινο, παχύ και βουτυρένιο,

φάε ψωμάκι ολόλευκο, αφρώδες, σφουγγαρένιο,

μπιφτέκι νόστιμο από μεταλλαγμένη σόγια,

μπουκώσου εδώ και μην ακούς των αλλωνών τα λόγια!

 

 

Χορός:

¯ Τι ’ν’ αυτά που πας να δοκιμάσεις,

    τον οργανισμό σου έτσι θα χαλάσεις ! ¯

Μην πλησιάζεις τα φαγιά που ετούτος σου προσφέρει,

θα είσαι αν εκείνα φας, χαμένος από χέρι!

Προτίμησε όλα αυτά που υγεία σου προσφέρουν

και που εσένα πιο κοντά στην κόρη θε να φέρουν!

 

 

Χορός:

Καρότα φρέσκα και γλυκά και κόκκινες ντομάτες,

ραδίκια, βλήτα, λάχανα και πράσινες σαλάτες

μανταρινοπορτόκαλα, αχλάδια και λεμόνια

φάε φασόλια και φακές με δίχως τσιριμόνια!

 

Αυγά, γιαούρτι, γάλατα και άπαχο τυράκι,

αναποφλοίωτους καρπούς, ψάρια, κοτοπουλάκι

και τέλος κρέας κόκκινο μα σε μικρές μερίδες

ή αν θέλεις γίνε ασκητής με μέλι και ακρίδες!

 

 

 

Μα για να γίνεις άνθρωπος ,την κόρη ν’ αποκτήσεις,

πρέπει να μάθεις τρώγοντας τι θέλεις να κερδίσεις.

Χρειάζεσαι ενέργεια και χημικές ουσίες

για ανάπτυξη, συντήρηση και άλλες λειτουργίες.

 

Η σύνθεση κι η διάσπαση απ’ τον οργανισμό σου

ενώσεων αποτελούν το μεταβολισμό σου.

 

 

 

Όμως μονάχα τα φυτά ανόργανες ενώσεις

παίρνουνε και συνθέτουνε οργανικές σε δόσεις.

Πρώτα γλυκόζη φτιάχνουνε και δίνουν οξυγόνο

που ’ναι για τον πλανήτη μας στοιχείο ζωογόνο.

 

Μετά το κάθενα φυτό φτιάχνει κάτι δικό του

ρετσίνι, λάδι, άμυλο και δίνει τον καρπό του.

Αυτότροφοι ή παραγωγοί οργανισμοί καλούνται

στο έργο τους την ενέργεια του ήλιου επικαλούνται.

 

 

 

Οι ζωικοί οργανισμοί όμως τρέφονται με άλλους,

την ύλη και ενέργεια περνά ο ένας στους άλλους.

Μύκητες και βακτήρια νεκρή ύλη διασπούνε,

ενώσεις σύνθετες σε απλές ταχειά αποικοδομούνε.

 

 

Μόλις, λοιπόν, μπουκιά τροφής στο στόμα σου εισέλθει,

το γαστρικό σωλήνα σου θα πρέπει να διέλθει.

Τα δόντια τεμαχίζουνε, πολτοποιεί η γλώσσα

κι αν είν’ τα φαγητά καλά, τρως τόσα κι άλλα τόσα.

Στου στόματος το κοίλωμα του αμύλου αρχίζει η πέψη,

μ’ ένζυμο που στο σάλιο μας άφθονο έχει τρέξει.

 

Περνάει από το φάρυγγα μα και τον οισοφάγο,

χωρίς καν να χρειάζεται βοήθεια από μάγο,

και στο στομάχι έρχεται όπου την αναδεύει

μαζί με γαστρικό υγρό κι ύστερα τη χωνεύει.

Τα ένζυμα του γαστρικού διασπούν τις πρωτεΐνες

το υδροχλωρικό οξύ σκοτώνει τις τοξίνες.

 

 

 

Στο έντερο μέσα το λεπτό, χολή το ήπαρ χύνει,

που των λιπών τη διάσπαση αμέσως διευκολύνει.

Τα ένζυμα απ’ το πάγκρεας καθώς και του εντέρου

την πέψη ολοκληρώνουνε του νέου και του γέρου.

 

Του εντέρου τα τοιχώματα έχουν αναδιπλώσεις

διακόσια τετραγωνικά άμα τις ξεδιπλώσεις.

Λάχνες τις ονομάζουμε κι αυτές απορροφάνε

κάθε ουσία θρεπτική, στο αίμα την περνάνε.

 

 

 

Ό,τι δεν απορροφηθεί, πιο κάτω προωθείται

μες το παχύ το έντερο συμπύκνωση εκτελείται,

ύδατος απορρόφηση και χρήσιμων αλάτων

δημιουργούνται κόπρανα: το τέλος των γευμάτων!

 

Ο εξ. τρώει από τα υγιεινά φαγητά...

 

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ

 

Κοπέλα:

Μπράβο καλέ μου, διάλεξες σωστά τη διατροφή σου,

γι’ αυτό στην τρίτη άσκηση σε βάζει η καλή σου.

Ν’ ανέβεις θέλω στο βουνό και να μου βρεις έν’ άνθος

Φωτογραφία βγάλε το, αλλιώς δεν είναι άθλος.

Τα σπάνια αγριολούλουδα δεν κόβουμε καθόλου,

γιατί θα εξαφανιστούν για πάντα όλως διόλου!

Αυτός ο τρίτος άθλος σου ειν’ της καρδιάς σου τσέκαπ,

να δω και αν στις φλέβες σου ρέει αίμα ή μήπως κέτσαπ!

 

 

Εξ.:

Αχ, όμορφή μου και γλυκειά, καρδιά έχω καμένη,

γιατί την αναπαραγωγή την έχεις ξεχασμένη!

 

 

Κοπέλα:

(γελάει)

 

 

Αντίζηλος:

Ρε τι μπελάδες βρήκαμε εδώ πέρα με το ούφο,

άμα κερδίσει τη μικρή θα φάω εγώ το σκούφο!

(μιλά στον εξ.)

Ε, φίλε, φίλε μου καλέ, απ’ τον ξένο πλανήτη,

βλέπω η καρδιά σου ράγισε γι’ αυτή την Αφροδίτη.

Αν θες να έχεις δύναμη να βρεις τα λουλουδάκια,

φάε σαρανταδυό αυγά και χοιρινά σουβλάκια,

άλειψε το ψωμάκι σου βούτυρο μαργαρίνη,

(μόνος του)

να πήξουνε οι φλέβες σου απ’τη χοληστερίνη,

τα αιμοφόρα αγγεία σου πάραυτα να σκληρύνουν,

να πήξουν κι οι βαλβίδες σου να μην ανοιγοκλείνουν.

 

 

Χορός:

¯ Μην τον ακούς, στα λέει πονηρά

    θέλει κι αυτός την κόρη τη γλυκειά.

    Μην τον ακούς, εσένα αφορά, το όχι που ακούς

    γι’ αυτά τα φαγητά,

    μην ακούς θα πάθεις ζημιά ¯

 

 

 

Κάτσε κοντά και άκου μας να πάρεις λίγη γνώση

σύστημα κυκλοφορικό θε να σου θεμελιώσει!

Όπως ήδη σου είπαμε τροφή απ’το περιβάλλον

παίρνουνε οι οργανισμοί και το γνωρίζεις μάλλον

πως σε ουσίες απλούστερες αμέσως τη διασπούνε,

ώστε όλα τους τα κύτταρα να τροφοδοτηθούνε

και προϊόντα άχρηστα να απομακρυνθούνε.

 

 

 

Το έργο αυτό ανέλαβε μια μεταφορική εταιρία,

διέθεσε δε για το σκοπό μία καλή αντλία

που είναι μάλιστα διπλή και με γερές συνδέσεις,

αγγεία να ’ναι ελαστικά να δέχονται πιέσεις.

Το μήκος τους χιλιόμετρα ογδόντα είναι χιλιάδες,

ακούσετε και μάθετε, κύριοι και κυράδες!

 

 

 

Ως μεταφορικό υγρό χρησιμοποιεί το αίμα

και τη δουλειά ανέλαβε χωρίς μέσο κανένα!

 

 

 

¯ Έχω τετράχωρη καρδιά, δυο κόλποι δυο κοιλίες

    συστέλλονται και στέλνουνε αίμα στις αρτηρίες ¯

Ευθύς μετά τη συστολή χαλάρωση συμβαίνει

που διαστολή ονομάζεται κι η αντλία ξαποσταίνει.

Η συστολή κι η διαστολή παλμό αποτελούνε

και εβδομήντα στο λεπτό συνήθως τους μετρούνε.

 

 

 

Απ’ την κοιλία τη δεξιά στους πνεύμονες πηγαίνει,

το διοξείδιο αποχωρεί το οξυγόνο μπαίνει,

ύστερα στον αριστερό τον κόλπο επιστρέφει

κι ολοκληρώνεται η μικρή κυκλοφορία με κέφι.

 

 

 

Σε όλο το σώμα το περνά η αριστερή κοιλία,

μεγάλη ή σωματική αυτή η κυκλοφορία.

Η κοίλη φλέβα στο δεξιό τον κόλπο το γυρίζει

κι ο κύκλος πάλι απ’ την αρχή του αίματος ξαναρχίζει.

 

 

 

Τοιχώματα ελαστικά οι αρτηρίες έχουν

μα και ισχυρά ταυτόχρονα την πίεση ν’ αντέχουν.

Σε οξυγόνο πλούσιο, το αίμα μεταφέρουν

κι ουσίες που ’ναι χρήσιμες στα κύτταρα προσφέρουν.

 

 

 

Πλούσιο σε διοξείδιο το αίμα στην καρδιά μας

οι φλέβες πίσω φέρουνε για τα συμφέροντά μας.

Λεπτότερα τοιχώματα, βαλβίδες διαθέτουν

μονόδρομη την κίνηση στο αίμα επιτρέπουν.

 

 

 

Οι αρτηρίες χωρίζονται σε άπειρα αρτηρίδια

κι οι φλέβες διακλαδίζονται σε άπειρα φλεβίδια.

Ανάμεσα σ’ όλα αυτά, τριχοειδή αγγεία

στήνουνε δίκτυο πυκνό σε καθεμιά γωνία.

 

 

 

Λεπτότατα τοιχώματα, χιλιάδες διακλαδώσεις

ένα παζάρι με πολλά να πάρεις και να δώσεις

από το πλάσμα του αίματος - μεσοκυττάριο χώρο

ουσίες ανταλλάσσονται ή δίνονται για δώρο.

 

 

 

Ανάμεσ’ απ’ τα κύτταρα το υγρό που περισσεύει

των λεμφαγγείων το δίκτυο πάει και το μαζεύει.

Τα άχρηστα πλέον υλικά η λέμφος αποκομίζει,

κύτταρα, ιστούς και όργανα τέλεια καθαρίζει.

Μαζί και τους παράγοντες που είναι παθογόνοι,

από τους λεμφαδένες μας περνά και τους σκοτώνει.

 

 

 

Όποιος αγγεία και καρδιά καλά θέλει να έχει,

τη διατροφή οπωσδήποτε πρέπει να την προσέχει.

Κατάχρηση σε φαγητό μα και ποτό δεν κάνει,

πολύ συχνά γυμνάζεται και άγχος δεν τον πιάνει.

 

 

Ο εξ. ανεβαίνει στο βουνό, βγάζει φωτογραφία τα λουλούδια και της τη φέρνει

 

ΑΝΑΠΝΟΗ-ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΑΕΡΙΩΝ

 

Εξ.:

Γλυκειά μου, ιδού τα άνθη σου μες τη φωτογραφία

έπαθα κι ένα διάστρεμμα με την ορειβασία.

Μα εγώ για την αγάπη σου και σε όρη ανεβαίνω

και στο βυθό της θάλασσας αν θέλεις κατεβαίνω!

 

 

Κοπέλα:

Μπράβο συγχαρητήρια, μπράβο και πάλι μπράβο!

(δεν ήξερα πως του έρωτα τέτοιες φωτιές ανάβω)

η επιτυχία σου αυτή σε φέρνει πιο κοντά μου

μόνο δοκιμασίες δυο σου μένουν, πρίγκηπά μου.

Κι αφού είπες για θάλασσα, μου ’δωσες μια ιδέα

που το αναπνευστικό αφορά δοκιμασία σπουδαία:

φόρα αυτοδύτη τη στολή κι ένα μαργαριτάρι

ψάξε και φέρε μου όμορφο, αν είσαι παλλικάρι!

 

 

Εξ.:

¯ τα ομορφότερα θα σου ’χα ψαρεμένα,

    μαργαριτάρια στο βυθό που είναι κρυμμένα,

    εκεί στον άσπρο σου λαιμό να τα φορέσεις

    γιατί μ’ αρέσεις κούκλα μου, πολύ μ’ αρέσεις ¯

 

 

Αντίζηλος:

Εμένα αν μου ζήταγε τέτοια να κάνω χάρη,

στον κόπο δεν θα έμπαινα να φέρω ούτε σφουγγάρι,

όχι και να πνιγώ εγώ για ένα μαργαριτάρι!

Μ’ αυτός ο θεομπούνταλος θα πάει να βουτήξει

κι ο έρωτάς του ο τρελλός σίγουρα θα τον πνίξει.

Όμως για να ’μαι βέβαιος πως θα τον δυσκολέψω,

το αναπνευστικό του εγώ πρέπει να καταστρέψω!

(μιλά στον εξ.)

Αναπνοή αν θες καλή και δυο γερά πλεμόνια,

έλα να περπατήσουμε με το μαγιώ στα χιόνια!

(να πάθεις τραχειίτιδα, βρογχίτιδα χρονία,

ίσως και φυματίωση, μπορεί και πνευμονία).

Βιομηχανίας ρυπαντές αέριους να ρουφήξεις,

σε καυσαέρια μηχανών, σε αιθάλη να βουτήξεις.

Αυτό που περισσότερο όμως θα βοηθήσει,

είναι τσιγάρου κάπνισμα, μια δοκιμή θα πείσει!

 

 

Χορός:

¯ Τι σου ’πε αυτός και πίνεις τσιγάρο στο τσιγάρο

    σου θόλωσε τα μάτια, τη μύτη, τα μυαλά,

    βγάλε το από το στόμα κι άσε με να σε πάρω

    στον καθαρό αέρα για να γενείς καλά ¯

 

 

 

Όπως και πριν σου είπαμε, το κάθε κύτταρό σου

εξασφαλίζει ενέργεια απ’ το μεταβολισμό σου,

τα μιτοχόνδρια γλυκόζη μ’ οξυγόνο καίνε,

κυτταρική αναπνοή τη λειτουργία λένε.

 

 

 

Το οξυγόνο απ’ το νερό ή τον αέρα λαμβάνουν

με όργανα που ανταλλαγή των αερίων κάνουν.

Το σώμα του γεωσκώληκα σκεπάζεται με βλέννη,

με διάχυση από παντού το οξυγόνο μπαίνει.

Τα ψάρια με τα βράγχια, τραχείες οι ακρίδες,

με πνεύμονες και αερόσακκους όλες οι ορνιθίδες!

 

 

 

Στον άνθρωπο έχει ως εξής του αέρα η πορεία

δίχως πολλά επεισόδια, χωρίς αστυνομία.

Στη ρινική κοιλότητα ο αέρας πρωτομπαίνει,

υγραίνεται, φιλτράρεται, το αίμα τον θερμαίνει

το κροσσωτό επιθήλιο καλά τον καθαρίζει

κι ύστερα προς το φάρυγγα θερμός κι υγρός πορίζει.

 

 

 

Από εκεί στο λάρυγγα που έρχεται κι η φωνή μας

με τις φωνητικές χορδές που πάλλει η εκπνοή μας.

Απ’ την τραχεία οι βρόγχοι δυο στους πνεύμονες χωρίζουν

διαιρούνται, διακλαδίζονται και δέντρο σχηματίζουν.

 

 

 

Είναι οι απολήξεις τους σάκκοι αεροφόροι,

που κυψελίδες λέγονται, λεπτοί, διάφανοι χώροι.

Αυτές όμως με διάχυση το οξυγόνο αφήνει,

συνδέεται στα ερυθρά με την αιμοσφαιρίνη

και όσο διοξείδιο η αναπνοή παράγει,

στους πνεύμονες ο οργανισμός με εκπνοή εξάγει.

 

 

 

Του θώρακα η κοιλότητα μικραίνει - μεγαλώνει

κι αντίστροφα το διάφραγμα συσπάται - χαλαρώνει.

Στην εισπνοή το διάφραγμα κινείται προς τα κάτω,

ο θώρακας διευρύνεται μπαλόνι είναι γεμάτο.

Αντίθετα στην εκπνοή ο θώρακας μικραίνει

κι οι πνεύμονες αδειάζουνε παθητικά οι καημένοι.

 

 

Ο Εξ. μπαίνει με βρεγμένα μαλλιά, φτερνίζεται, ρουφάει τη μύτη του. Κρατάει ένα στρείδι με μαργαριτάρι, της το δίνει

 

ΕΡΕΘΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ - ΑΠΟΚΡΙΣΗ ΣΤΑ ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΑ

 

Κοπέλα:

Ωωωωω! μα αυτό είναι υπέροχο, θαυμάσιο και φίνο

λείο και εκθαμβωτικό και άσπρο σαν το κρίνο!

 

 

Εξ.:

Χαίρομαι που σου άρεσε, στα μάτια τα δικά μου

όμως, εσύ είσαι εκθαμβωτική! Έλα εδώ κοντά μου!

 

 

Κοπέλα:

Βλέπω πως είσαι άξιος, έξυπνος και γενναίος

κι εγώ κοντά σου θε να ’ρθω, σου το ’χω πει βεβαίως,

αν και στο τεστ το τελικό έχεις επιτυχία,

στη βιολογία τη γήινη να πάρεις δυο πτυχία!

 

Εξ.:

Ήρθ’ η ώρα για τις τελικές του Ιουνίου εξετάσεις;

Δύσκολες θα ’ναι αυτές πολύ; Πες μου, θα με περάσεις;

 

 

Κοπέλα:

Μέχρις εδώ αγόρι μου, μία χαρά τα πήγες.

Κατέβαλες προσπάθειες πολλές και όχι λίγες.

Απέκτησες συστήματα που σε βοηθούν να ζήσεις,

τώρα διαθέτεις μυικό κι ερειστικό επίσης.

Έχεις και κυκλοφορικό και πεπτικό ακόμα

καθώς και αναπνευστικό στ’ ωραίο σου το σώμα!

 

Εξ.:

Κάτι όμως αισθάνομαι ακόμα πως μου λείπει,

από τη μια νιώθω χαρά, από την άλλη λύπη...

 

 

Κοπέλα:

Μήπως πολύ νοστάλγησες τη γη τη μακρινή σου,

εκεί που ζουν οι συγγενείς, οι φίλοι κι οι γνωστοί σου;

Μήπως ακόμα οι αλλαγές σου ’ρθανε μαζεμένες

και είν’ οι σκέψεις σου πολλές, θολές και ταραγμένες;

 

Εξ.:

Σίγουρα είναι όλ’ αυτά, μα αισθάνομαι ακόμα

πως ειν’ λίγο παράξενο το νέο μου το σώμα.

Σαν κάπως ασυντόνιστα ειν’ τα συστήματά μου,

ξεκούρδιστα, ακανόνιστα κι αρρύθμιστα, χαρά μου!

 

 

Κοπέλα:

Μα αυτό ακριβώς και αφορά η νέα δοκιμασία:

θα βάλει τον οργανισμό σ’ εύρυθμη λειτουργία.

Αμέσως μόλις νευρικό σύστημα αποκτήσεις,

τις λειτουργίες όλες σου ευθύς θα συντονίσεις!

 

Εξ.:

Αχ, έλα πες μου γρήγορα και πώς θα τ’ αποκτήσω;

Θέλω πολύ στο πλάι σου σαν άνθρωπος να ζήσω!

 

 

Κοπέλα:

Είναι λιγάκι δύσκολο μα πρέπει να εξασκήσεις

τα αισθητήρια όργανα και να μου απαντήσεις:

«Τι είναι κρύο, τι ζεστό, τι άσπρο και τι μαύρο,

τι ’ναι γλυκό και τι πικρό, τι αρμονικό, τι φάλτσο,

τι μυτερό και τι αμβλύ, τι ’ναι τραχύ, τι λείο,

τι είναι μοσχοβολιστό και τι ούτε γι’ αστείο;»

Πρέπει τα ερεθίσματα να μάθεις να διακρίνεις

και τη σωστή αντίδραση πρέπει να ορθά να κρίνεις!

 

(Φεύγει η κοπέλα, σκοτινιάζει, το φως πέφτει στον αντίζηλο που μπαίνει κρατώντας ένα μπουκάλι κι ένα ποτήρι. Τ’ αφήνει στο τραπέζι και μονολογεί)

 

Αντίζηλος:

Αρχίζω και ανησυχώ, με τρώει η αγωνία,

είδα το χέρι του έπιασε, σ’ εκείνη τη γωνία.

Μήπως και τον αγάπησε κι ελπίδα πια δεν έχω,

κοπέλα, αρραβωνιαστικιά, γυναίκα να την έχω;

Προσπάθεια θα κάνω άλλη μια για να τονε γελάσω

κι αν αποτύχει και αυτή, σιγά μην πολυσκάσω!

 

 

(πίνει και αρχίζει να σιγοτραγουδάει)

 

Εξ.:

(τον τριγυρίζει και μονολογεί)

Τι να ’ναι άραγε αυτό αχόρταγα που πίνει;

Δεν πρέπει όμως να γευτώ ό,τι αυτός μου δίνει...

...Θα ’ναι ωραίο φαίνεται, κέφι του έχει φέρει,

αν ήταν όντως βλαβερό, θα μου είχε προσφέρει.

(απευθύνεται στον αντίζηλο)

Εεεεε...... τι πίνεις και σου έφερε χαμόγελο στα χείλη;

 

 

Αντίζηλος:

Μπα, τίποτε το αξιόλογο, χυμό από σταφύλι!

Είναι κάτι που από παλιά το φτιάχνουν στην Ελλάδα.

Μας φέρνει οξεία νόηση και κρίση κι εξυπνάδα,

ξυπνάει τις αισθήσεις μας, τ’ αντανακλαστικά μας,

μας κάνει πιο δραστήριους μέσα στην κάμαρά μας...

Μα εσύ δεν πρέπει να το πιεις, δεν είν’ αυτό για σένα.

Ίσως σου κάνει και κακό, γιατί’ σαι από τα ξένα!

(δισταχτικά)

... Βέβαια... στη δοκιμασία σου πολύ θα σε βοηθούσε,

το νευρικό σου σύστημα θα δραστηριοποιούσε...

(κοιτάει το ρολόι του και σηκώνεται)

Θυμήθηκα έχω μια δουλειά, τρέχω για να προφτάσω!

 

 

Εξ.:

Με τρώει η περιέργεια, θέλω να δοκιμάσω!

(κάθεται και πίνει και δείχνει να ζαλίζεται)

 

 

Χορός:

¯ Εσούρωσες και μέθυσες, σταμάτα πια να πίνεις,

    ούτε δεξί απ’ τ’ αριστερό δεν θα μπορείς να κρίνεις ¯

 

 

Εξ.:

Τι έκανα; Δεν έπρεπε στο στόμα να το βάλω;

Μ’ αυτός μου είπε πως κακό θα μου ’κανε μεγάλο

κι εγώ αμέσως σκέφτηκα πως θα με βοηθούσε,

το νευρικό μου σύστημα πως θα μου συγκροτούσε!

 

 

Χορός:

Αχ φίλε, σου την έφερε και νόμισες πως λύση

εβρήκες, μα ο πονηρός σ’ έχει εξαπατήσει!

Να το θυμάσαι, αρνητικό αποτέλεσμα θα έχεις

αν ό,τι στον οργανισμό σου βάζεις δεν προσέχεις!

Στον πειρασμό έτσι εύκολα κι άσκεφτα υποκύπτεις,

σε σφάλματα βαρύτατα πολύ συχνά υποπίπτεις!

 

 

Εξ.:

¯ Φίλοι μη με μαλώνετε (τρις)

    συχνά που κάνω λάθη

    είμαι ξένος κι ανήξερος (τρις)

    μ’ έλιωσαν και τα πάθη ¯

 

Εσείς που είστε γνωστικοί πείτε μου για να μάθω

να γίνω πιο προσεκτικός κακό για να μην πάθω!

 

 

Χορός:

Άκου λοιπόν το νευρικό από τι αποτελείται,

ο έλεγχος και ο συντονισμός πώς άψογα εκτελείται.

Το περιβάλλον συνεχώς κι αδιάκοπα αλλάζει

και πρέπει ο κάθε οργανισμός να κάνει ό,τι ταιριάζει.

 

 

 

Γι’ αυτό και μ’ όργανα ειδικά πληροφορίες συλλέγει

κι αφού τις επεξεργαστεί, αντίδραση επιλέγει.

 

 

 

Τα κύτταρα που πρόσληψη εκτελούν ερεθισμάτων

καθώς και τη μεταφορά αυτών δια μέσου των σωμάτων,

νευρώνες ονομάζονται κι αποφυάδες έχουν

που απ' όλες τη μακρύτερη νευρίτη τηνε λέγουν.

Νευρίτες κάμποσοι μαζί δεσμίδα αποτελούνε

κι αυτές με την αράδα σου να νεύρα συγκροτούνε.

 

 

 

Κάποια απ’ τα ερεθίσματα που παίρνουμε απ’ έξω,

γεννάνε ένα δίλημμα: να κάτσω ή να τρέξω;

Απάντηση στο δίλημμα ο εγκέφαλος παρέχει,

που κεντρικό στο σύστημα το νευρικό θέση έχει.

 

Τα αισθητήρια όργανα πληροφορίες παίρνουν

που αμέσως νεύρα αισθητικά στην κεφαλή τις φέρνουν.

Γοργά δουλεύει το μυαλό απόφαση να πάρει

-για μας που είμαστε απ’ τη Γη, για σένα από τον Άρη-

 

 

 

Κι αφού απόφαση ληφθεί που να ’ναι για καλό μας,

σε όργανα εκτελεστικά τη στέλνει το μυαλό μας.

Τα νεύρα τα κινητικά μεταφορά εκτελούνε

κι οι μύες ή οι αδένες μας αμέσως υπακούνε.

 

 

 

Πέντε αισθήσεις έχουμε εμείς όλοι οι ανθρώποι,

που να τις εξασκήσουμε υπάρχουν πολλοί τρόποι.

Το μάτι είναι όργανο της όρασης σπουδαίο:

διακρίνει τη σκιά απ’ το φως, τ’ άσχημο απ’ το ωραίο

-όμως και μες το άσχημο κάτι όμορφο να βλέπεις

και πότε-πότε μέσα σου το βλέμμα σου να στρέφεις-

 

 

 

Της ακοής την αίσθηση και την ισορροπία

είναι το αυτί που εκτελεί με άκρα ευαισθησία:

αυτό διακρίνει ένταση, χροιά και αρμονία

στα ηχητικά τα κύματα που φθάνουν σε αφθονία.

 

 

 

Το όργανο της όσφρησης είν’ ως γνωστόν η μύτη

κι άμα είσ’ ακατάδεχτος σε λένε ψηλομύτη.

 

Η γλώσσα, εκτός από το πεπτικό μα και την ομιλία

τη γεύση εξυπηρετεί, με ζήλο, προθυμία

 

 

 

Και τέλος το αισθητήριο το πιο εκτεταμένο

το δέρμα που με υποδοχείς ειν’ εφοδιασμένο

για πόνο, αφή και πίεση, τη ζέστη και το κρύο

και κρέμες το αλείφουμε, να διατηρείται λείο!

 

(Του φέρνουν και δοκιμάζει διάφορα, μυρίζει, βλέπει χρώματα, πιάνει κλπ. Βγαίνει ο χορός και μπαίνει η κοπέλα. Σκοτάδι, πέφτει ο προβολέας πάνω τους. Γονατίζει μπροστά της και της πιάνει το χέρι. Ακούγεται μουσική)

 

Εξ.:

Μαύρα είναι τα μάτια σου, σταρένιο το κορμί σου

ζεστή θα ειν’ η αγκαλιά, γλυκό θα ’ν’ το φιλί σου!

Αρμονική ειν’ η φωνή απ’ το δικό σου στόμα,

λείο είναι το δέρμα σου, μοσχοβολάει το σώμα.

Πικρή θα είναι η ζωή αν την περνώ μακριά σου

και κρύες θα ’ν’ οι μέρες μου χωρίς τη συντροφιά σου...

Ο πόνος μου θα ’ναι οξύς, τραχειά η απουσία...

(σηκώνεται)

Λοιπόν, μήπως τελείωσε κι αυτή η δοκιμασία;

 

 

Κοπέλα:

Ε, ναι λοιπόν, τελείωσε και με επιτυχία !

 

Εξ.:

Μα όμως μας περίσσεψε κι άλλη μια λειτουργία,

που έχει όπως μου είπατε μεγάλη σημασία ...!!!

 

 

Κοπέλα:

Θα σου τη μάθω εγώ αυτή, με κάθε προθυμία...

αλλά να ξέρεις μοναχά μετά την εκκλησία !!!

 

 

Κυνηγιώνται γελώντας και βγαίνει τρέχοντας ένα παιδί από τη μια άκρη της σκηνής στην άλλη, κρατώντας μια πινακίδα που γράφει:

«Happy End»

 

 

Πηγή:

Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση

www.TheatroEdu.gr > ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Πληρ. theatro@theatroedu.gr