ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

 «Όνειρο μεσοκαλοκαιρινής νύχτας»

 

Επιμέλεια: Νίκος Γκόβας

govas@theatroedu.gr

 

 

ΘΕΜΑΤΑ για διερεύνηση

Φτιάξτε μια λίστα με όλα τα «θέματα» που νομίζετε ότι παρουσιάζονται στο «Όνειρο».

Π.χ. έρωτας, τάξη-αταξία, όνειρα, θεατρικές μεταμορφώσεις (illusions).

Γράψτε πώς αναπτύσσεται κάθε ένα από αυτά κατά τη διάρκεια του έργου. Συνοδέψτε με λέξεις ή φράσεις κλειδιά.

Πώς συνεισφέρουν στην εξέλιξη του όλου έργου;

 

Ο έρωτας

1) Θησέας – Ιππολύτη (1.1): Αυτοσχεδιασμοί σε ζεύγη: ανυπόμονος Θησέας-υπομονετική Ιππολύτη. Άλλες εκδοχές;

2) Αιγέας (1.1): Στιχ. 29 «της έδινες στιχάκια» κωμικό στοιχείο στο λόγο του Θησέα, στιχ. 39-45 απειλητικό στοιχείο στο λόγο του Αιγέα

3) Μονόλογος της Ελένης για τον έρωτα (1.1) Στιχ. 234-244: Ποια τα κύρια σημεία του μονολόγου; Γιατί ο Έρως έχει πάντα τα μάτια δεμένα; Γράψτε ένα ποίημα όπου κάθε στίχος θα αρχίζει με το «η αγάπη μπορεί να …» σύμφωνα με την Ελένη.

4) Γράψτε μια απάντηση για τη στήλη «αγαπημένη μου Μιράντα» γνωστού νεανικού περιοδικού στο οποίο η Ελένη έστειλε τα προβλήματά της, εξηγώντας ότι η αγάπη δεν είναι ποτέ εύκολη. Τα επιχειρήματα να βασίζονται στη Πράξη 1, πχ δυσκολίες που αντιμετωπίζουν ο Λύσανδρος και η Ερμία, χωρισμοί διάσημων ζευγαριών, λαϊκές ιστορίες ή θρύλους, το ζευγάρι Πύραμος-Θίσβη κά.

5) Ο Λύσανδρος στη Σκηνή 2.2 (στιχ. 687-718)  φαίνεται να θέλει κάτι περισσότερο από όσα η Ερμία. Σημειώστε τις κρυφές σκέψεις καθενός κατά τη διάρκεια του διάλογου τους. Τι δεν τολμάνε να πουν; Δοκιμάστε την άσκηση με τις «εσωτερικές φωνές».

6) Άνδρες-Γυναίκες-Ισχύς Πράξεις 1 & 2: Πού φαίνεται ότι ο άνδρας ασκεί εξουσία στη γυναίκα; Γράψτε ένα θεατρικό διάλογο Αιγέα-Ιππολύτης όπου αυτός ισχυρίζεται ότι έχει κάθε δικαίωμα επί της Ερμίας ενώ η Ιππολύτη ισχυρίζεται το αντίθετο.

Τι κατά τη γνώμη σας κάνει το έργο;

α) καταδικάζει την εξουσία των ανδρών και τους επιτίθεται;

β) μας κάνει να πιστεύουμε ότι έτσι είναι τα πράγματα και δεν μπορούν να αλλάξουν;

γ) υποδηλώνει ότι είναι δίκαιο να ασκούν εξουσία οι άνδρες επί των γυναικών;

7) Υπάρχουν ενδείξεις στο έργο που να δηλώνουν ότι οι ερωτευμένοι δεν χρησιμοποιούν τη λογική; Πχ. Σκηνή 3.1:  Πάτος (στιχ. 954): «λογική και έρωτας δεν κάνουν πολλή παρέα τη σήμερον ημέρα / reason and love keep little company together nowadays». Είναι ο χυμός από το λουλούδι που κάνει τους ανθρώπους να χάνουν την λογική τους;

8) Πράξη 3: Με το αντίδοτο του Πουκ στον Λύσανδρο το ζεύγος ξανασμίγει, ενώ ο Δημήτριος παραμένει υπό την επίδραση του χυμού. Μήπως αυτό σημαίνει ότι ο αληθινός έρωτας υπάρχει μόνο κάτω από την επίδραση των διαφόρων «μαγικών» ή μπορούμε να υποθέσουμε ότι το όλο μπέρδεμα αλλά και η επίλυσή του θα μπορούσαν να συμβούν από μόνα τους; Και αν ναι, τότε τι ρόλο έπαιξαν τα ξωτικά;

9) Σκηνή 4.1 Στιχ. 1652-1681: Θησέας και Ιππολύτη μιλούν για το κυνήγι.  Αυτοσχεδιασμοί σε ζεύγη σε διάφορες εκδοχές.

10) Πράξη 4: Γράψε μια λίστα με τα ονόματα όλων των «εραστών» και τις δυσκολίες που καθένας πρέπει να ξεπεράσει μέχρι να παντρευτεί. Βρείτε σημεία , παραδείγματα ή συμπεριφορές όπου να υποδηλώνουν α) αγάπη, β) παθιασμένο έρωτα γ) αγάπη που δεν θα διαρκέσει πολύ.

Πόσο επιτυχημένοι νομίζεται θα είναι οι τρεις γάμοι;

Φτιάξτε «δυναμικές εικόνες» πώς θα είναι τα ζεύγη σε 10 χρόνια. Συζητήστε.

11) Πράξη 4: Σε ομάδες των 7 ως Πάτος, Αιγέας, Λύσανδρος, Ερμία, Δημήτριος, Ελένη, Ρεπόρτερ των «Αθηναϊκών Νέων». Συνεντεύξεις με κύριο θέμα τι πραγματικά έγινε στο δάσος. Από τις παραπάνω συνεντεύξεις γράψτε για τις στήλες με τίτλο: «η εμπειρία των εραστών», «Η εμπειρία του Πάτου», «ένας πατέρας αγωνιά!», «ξαφνική βελτίωση του καιρού», «οι επερχόμενοι τριπλοί γάμοι».

12) Συγκέντρωσε όλες τις φράσεις ή λέξεις «κλειδιά» για το έρωτα. Φτιάξε ένα κολάζ που να δείχνει πώς εξελίχθηκε αυτό το θέμα.

  

Φεγγάρι (Σκηνή 1.1): Ποια η σημασία του για τη γη; Ποια η σχέση του με το ημερολόγιο; Πώς συνδέεται με «παράξενες συμπεριφορές»; Αναφέρατε τραγούδια με θέμα το φεγγάρι.

 

Ερμία

Σκηνή 1.1: Πώς αναμένει ο Θησέας την Ερμία να αντιδράσει;

Τι μας ξαφνιάζει α) στην άρνηση της Ερμίας; β) στον τρόπο απάντησης προς το Θησέα;

Έχει διλήμματα;

 

Σκηνή 2.2 Στιχ. 797-808: Ζωγραφίστε το όνειρο της Ερμίας. Πώς το εξηγείτε;

 

Σκηνή 4.1: Τι απάντηση έχει να δώσει σήμερα η Ερμία; Γράψτε τις σκέψεις της Ερμίας από τη στιγμή που ξυπνά από τον εφιάλτη (Σκηνή 2.2) μέχρι και μετά τα λόγια του Αιγέα. Στιχ. 1713

 

Ελένη

Σκηνή 1.1 Στιχ181-194: Δοκιμάστε το (πρώτο) μονόλογο της Ελένης με διάφορους τρόπους. Είναι θυμωμένη, σκληρή, πικρόχολη, ζηλιάρα …;

 

Σκηνή 1.1: Ποια τα προβλήματα της Ελένης; Γράψτε ένα γράμμα, ως Ελένη, σε μια φίλη για την αγάπη σας προς το Δημήτριο, τη στάση του, την ομορφιά σας σε σχέση με εκείνη της Ερμίας. Ποια τα συναισθήματα της Ελένης για το Δημήτριο και για την ομορφιά της Ερμίας;

 

Πράξη 1: Γράψε στο ημερολόγιό σου (ως Ελένη) τις σκέψεις σου όταν αποφάσισες να προδώσεις στο Δημήτριο το μυστικό της Ερμίας και του Λύσανδρου. Τι φαντάζεσαι να πετύχεις;

 

Πράξη 1: Πώς κρίνετε την απόφαση της Ελένης; Ποια η δική σας προσωπική στάση στα γεγονότα μέχρι στιγμής; Ποια νομίζετε ότι είναι η θέση της Ελένης ως προς τον έρωτα;

 

Σκηνή 2.2 Στίχ. 741-786: Διερευνήστε τα συναισθήματα της Ελένης σε αυτό το σημείο με  τη βοήθεια της «ανακριτικής καρέκλας» πχ τι νοιώθεις για την Ερμία, τι εικόνα έχεις για τον εαυτό σου, πώς νοιώθεις από την απόρριψη του Δημήτριου, τι νομίζεις για το Λύσανδρου που σου δηλώνει την αγάπη του, τι απορίες έχεις;

 

Σκηνή 3.2 Στιχ. 1226-1254: Συζητήστε αν η Ελένη σε αυτό το μονόλογο φαίνεται να περνάει από πολλά συναισθήματα: δυσάρεστη έκπληξη/ανακάλυψη, θυμός, απογοήτευση, νοσταλγία, απειλή. Δοκιμάστε άλλες διαφορετικές εξελίξεις συναισθημάτων κατά τη διάρκεια του μονολόγου.

 

Θησέας

Σκηνή 1.1: Συμφωνεί ο Θησέας με τη γνώμη του Αιγέα για την Ερμία; Συμφωνεί με το νόμο των Αθηνών; Αυτοσχεδιασμοί σε ζεύγη «Θησέας-Ερμία»:

α) Ο Θησέας συμφωνεί με Αιγέα και απειλεί την Ερμία,

β) Ο Θησέας συμφωνεί με Αιγέα αλλά προσπαθεί να συνετίσει την Ερμία,

γ) Ο Θησέας δεν συμφωνεί με τον Αιγέα και διπλωματικά κρύβει την συμπάθειά του για την Ερμία,

δ) Ο Θησέας δεν συμφωνεί με τον Αιγέα και σταδιακά το φανερώνει.

 

Σκηνή 4.1 Στιχ. 1739-1747: Αυτοσχεδιασμός «Θησέας-Αιγέας»: Ο Θησέας εξηγεί στον Αιγέα γιατί απέρριψε τις προτάσεις του. Ο Αιγέας εξακολουθεί να υπερασπίζεται τις απόψεις του.

 

Σκηνή 5.1 Στιχ. 1964: Τι προσπαθεί να πει ο Θησέας για τον εαυτό του αναφέροντας «τρανοί σοφοί»;

 

Σκηνή 5.1 Στιχ. 1940-1943: Τι εννοεί ο Θησέας με το «Μεις θα βαλθούμε να εξηγήσουμε ….όχι σαν αξία»;

 

Ιππολύτη

Σκηνή 1.1 Στιχ. 112-126: Τι κάνει; Πώς αντιδρά στα λόγια του Θησέα; Αυτοσχεδιασμός «Θησέας-Ιππολύτη»

 

Σκηνή 4.1: Γράψε στο ημερολόγιό σου, ως Ιππολύτη, τα συναισθήματά σου την ημέρα που ανακάλυψες τους τέσσερις νέους να κοιμούνται στο δάσος: σκέψου πώς αισθάνθηκες κατά τη συζήτηση με το Θησέα για τα κυνηγητικά σκυλιά, πώς αισθάνθηκες από την απόρριψη της πρότασης του Αιγέα για τιμωρία των νέων, αν είσαι ευχαριστημένη από την ματαίωση του κυνηγιού, αν χαίρεσαι για τον επικείμενο γάμο σου, αν η γνώμη σου για τον Θησέα έχει αλλάξει στη εξέλιξη του έργου.

 

Θησέας – Ιππολύτη

Σκηνή 5.1 Στιχ. 1834-1863: Συζητήστε ποια η γνώμη του Θησέα και ποια της Ιππολύτης για τα όσα λένε ότι έζησαν οι τέσσερις νέοι. Γιατί νομίζετε ότι ο Σαίξπηρ δίνει διαφορετικές απόψεις σε αυτούς τους δύο χαρακτήρες; Αυτοσχεδιάστε μια συνομιλία «Θησέας-Ιππολύτη» με αυτό το θέμα.

 

Σκηνή 5.1 Στιχ. 1934-1956: Γιατί η Ιππολύτη δεν φαίνεται πρόθυμη να δει το έργο «Πύραμος-Θίσβη»;

 

Σκηνή 5.1 Στιχ. 2063-2076: Η δύναμη της φαντασίας: Τι εννοεί ο Θησέας «Το καλύτερο μέρος σε αυτό είναι μόνο ο ίσκιος..»; Πόσο σημαντική είναι η δύναμη της φαντασίας για το θεατή του Ονείρου; Πόσο για τους ηθοποιούς;

 

Θησέα-Αιγέας-Δημήτριος

Σκηνή 1.1 Στιχ. 113 Αυτοσχεδιασμός σε τριάδες «Τι μπορεί να συζητούν όταν φεύγουν από τη σκηνή;»

 

Οι Μαστόροι

Σκηνή 1.2: Ο Πουκ τους αποκαλεί «σκληρούς εργάτες». Πώς είναι στην όψη; Τι εικόνα έχει ο κόσμος για αυτούς; Πώς μιλούν;

 

Σκηνή 1.2: Ποια η κοινωνική θέση τους;  Ποια τα προβλήματά και οι ανησυχίες τους; Ποια τα ενδιαφέροντά τους; Ποιες οι αντιθέσεις ανάμεσα στους Μαστόρους και την Αυλή;

 

Σκηνή 1.2: «Άντρες σε γυναικείους ρόλους»: Συζήτηση σε ομάδες για το πώς θα προετοιμάζονταν οι Μαστόροι, για να παίξουν τους γυναικείους ρόλους π.χ. χειρονομίες, φωνή, ψυχολογία. Ανάποδα: «γυναίκες σε αντρικούς ρόλους»; (από το 1660 γυναίκες έπαιζαν τους γυναικείους ρόλους μεταμφιεσμένοι σε άνδρες!)

 

Πράξη 1: Έχουν προηγούμενη υποκριτική ή άλλη θεατρική εμπειρία; Ο Μαστρο-Κηδώνης δηλώνει ότι έχει βασίσει το «Πύραμος-Θίσβη» σε άλλα έργα που έχει δει. Έχουν δει θέατρο και αν ναι τι; Ποιους «τύπους» ή «καρικατούρες» έχει υπόψη του ο Πάτος και από πού; Από πού φαίνεται ότι ο Πάτος εντυπωσιάζεται από το «υπερβολικό παίξιμο» των δραματικών έργων; Τι καταλαβαίνουμε από το διάλογό τους για το «Λιοντάρι»;

 

Πράξη 1: Σε ζεύγη: Φτιάξτε τα βιογραφικά των μαστόρων: όνομα, επάγγελμα, γνωστές ιδιότητες ή λεπτομέρειες της ζωής τους, ηλικία, φωνή-προφορά, εμφάνιση, μανιέρα, στοιχεία προσωπικότητας κ.ά. Ποιες οι διαφορές των χαρακτήρων των Μαστόρων;

 

Πράξη 1: Σε ομάδες των έξι συζητήστε τα μέχρι τώρα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν για τους Μαστόρους, αποφασίστε για τις μανιέρες και δοκιμάστε τη σκηνή.

 

Πράξη 3: Αυτοσχεδιάστε μια σκηνή όπου οι Μαστόροι εκτός Πάτου συζητούν στο σπίτι του Κηδώνη για το τι έγινε στο δάσος, για το πώς μπορεί να χάθηκε ο Πάτος και τι μπορούν τώρα να κάνουν.

 

Πράξη 4.2 Στιχ. 1788-1812: Σε ομάδες των έξι δοκιμάστε τη σκηνή τονίζοντας την αλλαγή συναισθημάτων από την απογοήτευση στο πρώτο μισό της σκηνής στη χαρά και ενθουσιασμό όταν παρουσιάζεται ο Πάτος;

 

Πράξη 4: Αυτοσχεδιασμός σε ομάδες των έξι: Οι Μαστόροι συναντιούνται για να κανονίσουν τις τελευταίες λεπτομέρειες και τα αναγκαία για την παράστασή τους.

 

Πάτος

Σκηνή 1.2: Συζητήστε σε ομάδες τι ξέρετε για τον Πάτο μέχρι στιγμής. Κρίνετε από όσα λέει στον Αρχι-Μάστορα, την αντίδρασή του όταν παίρνει το ρόλο του Πύραμου,  το αγαπημένο του είδος θεάτρου, τις αγαπημένες του ατάκες κ.ά.

 

Σκηνή 1.2 Στιχ. 369: Πάτος: «Είπαμε, ο κόσμος να χαλάσει». Σκεφτείτε τρόπους για να ειπωθεί αυτή η ατάκα ανάλογα αν θέλετε να πετύχετε χιούμορ, εντυπωσιακή έξοδο κ.ά. (Σε παράσταση RSC 1999 ειπώθηκε ως “James Bond”)

 

Σκηνή 3.1 Πώς θα ήταν ο πρόλογος αν τον είχε γράψει ο Πάτος; Προσπαθήστε να γράψετε έναν σε στιχάκια αλλά με τη γλώσσα που χρησιμοποιούσε ο Πάτος. Το μέτρο 8χ8 που αναφέρεται ίσως είναι α) εναλλαγή γραμμών με οκτώ και έξι συλλαβών (συνήθης μπαλάντα), ή β) εναλλαγή στροφών με οκτώ ή έξι γραμμές (σονέτο)

 

Σκηνή 3.1 Στιχ 916-875 Τι να σκέφτεται και πώς να αισθάνεται ο Πάτος σε αυτό το διάστημα;

 

Σκηνή 3.1 Πώς παίζονται με χιούμορ ή με κάποιο άλλο νόημα, τα σχόλια του Πάτου για τα ονόματα των ξωτικών;

 

Πράξη 3: Σημειώστε στοιχεία του χαρακτήρα του Πάτου αφού πρώτα θυμηθείτε α) τα σχόλια και τις υποδείξεις του για το έργο «Πύραμος-Θίσβη», β) πώς αντιδρά όταν οι άλλοι Μαστόροι τρέχουν μακριά όταν τον βλέπουν με γαϊδουροκεφαλή, γ) πώς αντιδρά στη εμφάνιση της Τιτάνια, δ) τα σχόλιά του προς τα ξωτικά

 

Πράξη 3: Αυτοσχεδιασμός: Συνέντευξη στην τηλεόραση ή στο ραδιόφωνο με τον Μαστρο-Κηδώνη με θέμα την εξαφάνιση του Πάτου Η συνέντευξη θα περιλαμβάνει ποιος είναι ο Πάτος, τι δουλειά κάνει, πόσων χρόνων είναι, πώς μοιάζει, στοιχεία του χαρακτήρα του, αλλά και πότε εξαφανίστηκε, τι ακριβώς συνέβη στο δάσος, ποιοι φόβοι εκφράζονται, γιατί πρέπει να βρεθεί άμεσα κ.ά

 

Πράξη 3-4: Συζητήστε σε ομάδες ποια θα είναι η όψη του Πάτου μετά την μεταμόρφωσή του σε γάιδαρο. Θα έχει όλο το κεφάλι με μορφή γαϊδάρου, ή θα αφήνει και στοιχεία της ανθρώπινης μορφής του; Θα αλλάξει ο τρόπος ομιλίας και κίνησης του;

 

Σκηνή 4.1 Στιχ. 1778: Τι να θέλει να πει ο Πάτος μπερδεύοντας τα λόγια του «…μάτι ..δεν άκουσε…αυτί ..δεν είδε…»

 

Σκηνή 4.2 Στιχ. 1819: Συζητήστε γιατί ο Πάτος έχει αρνηθεί να εξηγήσει στους υπόλοιπους τι του συνέβη.

Παρ’ όλο που ξεκινάει να μιλήσει, σταματά γιατί α) θέλει να εγείρει την περιέργειά τους, β) δεν μπορεί να βρει τις κατάλληλες λέξεις ή δεν θυμάται (ακόμα κάτω από επίδραση του μαγικού φυτού;), γ) άλλος λόγος;

 

Πάτος-Τιτάνια

Σκηνή 3.1: Πώς τραγουδά ο Πάτος; Πώς αντιδρά μόλις ακούει τη φωνή της Τιτάνια; Πώς στα πρώτα λόγια αγάπης που του λέει; Η Τιτάνια συνοδεύει την εξομολόγησή της με χειρονομίες ή του προσφέρει κάτι; Πόσο σεξουαλική και με σωματική επαφή μπορεί να γίνει; Υπάρχει διπλή ερμηνεία στη φράση της «..όταν σηκώνεται απ’ τον ύπνο»; (Στιχ 989). Πώς αντιδρά ο Πάτος στην τελευταία ατάκα της Τιτάνια «τη γλώσσα δέστε του, βουβά να μου τον φέρνετε» (Στιχ 1021)

 

Κηδώνης

Σκηνή 1.2: Αυτοσχεδιασμός σε ζεύγη: Ένας δημοσιογράφος από τα «Αθηναϊκά Νέα» παίρνει συνέντευξη από το Κηδώνη με αφορμή το νέο έργο που γράφει: τι λέει το έργο, ποιοι οι χαρακτήρες του, ποιοι οι ηθοποιοί της παράστασης, ποιες οι μέχρι τώρα αντιδράσεις, τι ελπίζουν να πετύχουν, πότε και που κάνουν πρόβες κ.ά.  Τι τίτλο θα έχει το άρθρο στην εφημερίδα; Εναλλακτικά ο αυτοσχεδιασμός μπορεί να είναι και σαν τηλεοπτική συνέντευξη σε πρωινή ζώνη.

 

Πράξη 4: Γράψτε ένα μονόλογο για τον Κηδώνη που προσπαθεί να εξηγήσει τη μεταμόρφωση του Πάτου, μπερδεύοντας τα λόγια του όπως ο Πάτος μπερδεύει τις αισθήσεις (Στιχ. 1778)

 

Ξωτικά

Σκηνή 3.1 Στιχ. 1003: Ο Πάτος αποκαλεί τα ξωτικά «ευγενέστατε κύριε». Τα ξωτικά παίζονται από άνδρες ή γυναίκες από νέους ή γέρους;