Διεθνής Συνδιάσκεψη 2008
Θέατρο και εκπαίδευση στο κέντρο της σκηνής
ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 4: Τέχνες & εκπαίδευση: πολιτική και προτεραιότητες
Ο ρόλος της καλλιτεχνικής παιδείας/αγωγής, σχεδιασμός και διδασκαλία αισθητικής αγωγής, πολιτική και προτεραιότητες των εθνικών και διεθνών φορέων (Πανεπιστήμια, Υπουργεία, ΜΚΟ, Unesco κλπ)
Larry O'Farrell, πρόεδρος της UNESCO για τις Τέχνες και την Εκπαίδευση, Professor, Drama & Arts Education, Queen's University, Καναδάς (ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ)
Νίκος Παΐζης, εκπαιδευτικός, ερευνητής, Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ (ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗΣ)
Μαρία Αργυρίου, εκπαιδευτικός μουσικής αγωγής, υποψ. διδάκτορας Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου, πρόεδρος της Ένωσης Εκπαιδευτικών Μουσικής Αγωγής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης
«Μουσική Εκπαίδευση και Αισθητική Αγωγή: εναλλακτικές απόψεις, ερμηνείες και επιπτώσεις»
Dan Baron-Cohen, πρόεδρος του IDEA, πρόεδρος του World Alliance for Arts Education, μέλος του World Social Forum, Ουαλία/Βραζιλία
Νίκος Γκόβας, πρόεδρος του Πανελληνίου Δικτύου για το Θέατρο στην Εκπαίδευση
Αριάν Κότση, σκηνοθέτης, σεναριογράφος, υπεύθυνη εκπαιδευτικών προγραμμάτων του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
«Πολιτική και προτεραιότητες στην εισαγωγή μαθημάτων για τον κινηματογράφο στο κρατικό σύστημα εκπαίδευσης»
Tadeusz (Tadek) Lewicki, Senior Lecturer, Social Communication Sciences, Pontifical Salesian University, Ρώμη, Ιταλία &
Angela Marchese, Assistant Lecturer, “La Sapienza” University, Ρώμη, Ιταλία
«Το θέατρο/δράμα στο σχολείο και η κοινοτική του διάσταση: η ιταλική εμπειρία από τα σχολικά φεστιβάλ θεάτρου (rassegna)»
Ηρακλής Λογοθέτης, αντιπρόεδρος Εθνικού Κέντρου για το Θέατρο και το Χορό
«Από τη γωνία στο κέντρο»
Στάθης Μαρκόπουλος, πρόεδρος του ελληνικού τμήματος της Διεθνούς Ένωσης Κουκλοπαιχτών (UNIMA Hellas)
Ξανθούλα Παπαπαναγιώτου, Σχολική Σύμβουλος μουσικών, διδάσκουσα στο Π.Τ.Δ.Ε. του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης για τη Μουσική Εκπαίδευση.
«Οι τέχνες στο ελληνικό σχολείο. Εκπαιδευτική πολιτική και πρακτικές»
Joachim Reiss, δάσκαλος θεάτρου, πρόεδρος του Γερμανικού Οργανισμού για το Δράμα/Θέατρο στην Εκπαίδευση (BVDS), Γερμανία
Τριαντάφυλλος Τρανός, εκπαιδευτικός, ζωγράφος, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΕΛΜΕ
ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ
«Μουσική Εκπαίδευση και Αισθητική Αγωγή: εναλλακτικές απόψεις, ερμηνείες και επιπτώσεις»
Μαρία Αργυρίου, εκπαιδευτικός Μουσικής Αγωγής, υποψ. διδάκτορας Ιονίου Πανεπιστημίου-Τμήμα Μουσικών Σπουδών, πρόεδρος της Ένωσης Εκπαιδευτικών Μουσικής Αγωγής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (E.E.M.A.Π.Ε.)
Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες είναι σύνηθες να εκλαμβάνουμε τη μουσική εκπαίδευση ως μέρος της αισθητικής αγωγής (θέατρο, μουσική, εικαστικά). Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια πολλοί συγγραφείς εκφράζουν μερικές θεμελιώδεις απόψεις προς αυτή την κατεύθυνση, ενισχύοντας ένα καθεστώς «ορθόδοξης εκπαιδευτικής κουλτούρας». Σ’ ένα υγιές εκπαιδευτικό κλίμα όμως κάθε τι «ορθόδοξο» θα πρέπει να υποβάλλεται σε αυστηρή εξέταση, γι’ αυτό με έκπληξη διαπιστώνουμε ότι η αισθητική αγωγή γίνεται, τελικά, το επίκεντρο θερμών συζητήσεων. Ο σκοπός της εισήγησης δεν είναι η αντιπαράθεση στη συγκεκριμένη δημόσια συζήτηση, αλλά η επανεξέταση της αντίληψης που έχουμε για την αισθητική αγωγή σε ό,τι αφορά τη διδασκαλία της μουσικής στα εκπαιδευτικά ιδρύματα σε σχέση με τη διδασκαλία των άλλων μορφών τέχνης. Εξαρχής είναι ξεκάθαρο ότι πολλές συζητήσεις είναι νεφελώδεις εξαιτίας του ότι ο όρος αισθητική αγωγή χρησιμοποιείται με διάφορους τρόπους και με διαφορετικό περιεχόμενο. Όπως πολλοί άλλοι όροι, στις εκπαιδευτικές διαλέξεις αποκτά πολλές ερμηνείες. Πιο συχνά, εμπεριέχει την έννοια της εκπαίδευσης στις τέχνες και υπηρετεί την ανάπτυξη των παιδιών σε συγκεκριμένο τρόπο σκέψης ή ευφυΐα. Σε ευρύτερο πλαίσιο όμως η αισθητική δεν είναι απαραίτητα συνδεδεμένη με τις τέχνες, καθώς προκύπτει ως διάσταση μάθησης και εμπειρίας σε οποιοδήποτε τομέα γνώσεων. Μια τρίτη αντίληψη προκύπτει από την άποψη περί αισθητικής, η οποία θεωρεί την αισθητική αγωγή διαδικασία διεξαγωγής έρευνας σχετικά με τη φιλοσοφία των τεχνών. Έτσι, η αισθητική εκπαίδευση φαίνεται να εμπεριέχει τη μελέτη θεμάτων προς συζήτηση όπως καλλιτεχνικές έννοιες, κρίσεις, αξίες και σκοποί. Αυτές οι διαφορετικές αντιλήψεις της αισθητικής εκπαίδευσης αφορούν όχι μόνο το δημόσιο φορέα εκπαίδευσης (ΥΠ.Ε.Π.Θ.) και τις καλές πρακτικές της μουσικής εκπαίδευσης στα σχολεία αλλά πρωτίστως την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Ως εκ τούτου, εγείρεται ένας αριθμός φιλοσοφικών και εκπαιδευτικών θεμάτων αλλά και προβλημάτων τα οποία με τη σειρά τους απαιτούν θεωρητική υποστήριξη και επεξεργασία. Επιπρόσθετα, θα εξετάσουμε βασικά χαρακτηριστικά της πολιτιστικής πολιτικής σύμφωνα με τα οποία η αισθητική εκπαίδευση βρίσκει εφαρμογή σε σύγχρονους εκπαιδευτικούς φορείς, όπως πολιτιστικοί οργανισμοί, μουσεία και χώροι ανάπτυξης ιδιωτικής καλλιτεχνικής έκφρασης.
«Το θέατρο/δράμα στο σχολείο και η κοινοτική του διάσταση: η ιταλική εμπειρία από τα σχολικά φεστιβάλ θεάτρου (rassegna)»
Tadeusz (Tadek) Lewicki, Senior Lecturer, Social Communication Sciences, Pontifical Salesian University, Ρώμη, Ιταλία
Angela Marchese, Assistant Lecturer, “La Sapienza” University, Ρώμη, Ιταλία
Η πλούσια ιταλική παράδοση του σχολικού θεάτρου, διαμορφωμένη από τις εμπειρίες θεατρικής εμψύχωσης των τελευταίων τριάντα χρόνων, είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθεί το μεγάλο κίνημα των σχολικών θεατρικών φεστιβάλ, που ονομάζονται rassegna. Αν και οι θεατρικές δραστηριότητες δεν έχουν επίσημη θέση στο ιταλικό αναλυτικό πρόγραμμα, η γνωστή ως «αυτονομία του αναλυτικού προγράμματος» επιτρέπει το σχεδιασμό και την υλοποίηση θεατρικών προγραμμάτων σύμφωνα με την εκπαιδευτική πολιτική κάθε σχολείου. Τα φεστιβάλ είναι το αποτέλεσμα του ενθουσιασμού των δασκάλων και των μαθητών για το θέατρο στην εκπαίδευση. Τα προγράμματα που πραγματοποιούνται και παρουσιάζονται στα φεστιβάλ συχνά πραγματεύονται θέματα εκτός αναλυτικού προγράμματος και αποτελούν πραγματικά κοινοτικά και πολιτιστικά δρώμενα, ιδιαίτερα στην ιταλική επαρχία. Αυτό το χαρακτηριστικό των φεστιβάλ προωθεί όχι μόνο τις αξίες του θεάτρου στην εκπαίδευση, αλλά βοηθά και στην ανακάλυψη της τοπικής ιστορίας και παράδοσης. Έτσι, θέτει υπό αμφισβήτηση τον παθητικό καταναλωτισμό των προϊόντων που προβάλλουν τα ΜΜΕ, προϊόντα που συχνά είναι η μόνη μοίρα για τα παιδιά των μικρών επαρχιακών κοινοτήτων.
«Οι τέχνες στο ελληνικό σχολείο. Εκπαιδευτική πολιτική και πρακτικές»
Ξανθούλα Παπαπαναγιώτου, Σχολική Σύμβουλος μουσικών, διδάσκουσα στο Π.Τ.Δ.Ε. του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης για τη Μουσική Εκπαίδευση
Ο ρόλος του ελληνικού σχολείου περιγράφεται στο εξής απόσπασμα από Φύλλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως: «…το σχολείο καλείται να συμβάλει πρωτίστως στη διαμόρφωση προσωπικοτήτων με στέρεες ηθικές αρχές και ισχυρή αυτοαντίληψη και να δώσει βαρύτητα στην ικανοποίηση του συνόλου των συναισθηματικών και νοητικών αναγκών και ενδιαφερόντων του μαθητή» (Φ.Ε.Κ. 303, τ. β’, 13/3/03, σ.3733). Στην παρούσα τοποθέτηση θα υποστηριχθεί πως οι παραπάνω στόχοι μπορούν να υλοποιηθούν μέσω της εφαρμογής ενός ισορροπημένου προγράμματος σπουδών, το οποίο δίνει ίση βαρύτητα σε όλα τα μαθήματα και εξασφαλίζει στις τέχνες παρουσία ισότιμη με όλα τα υπόλοιπα γνωστικά αντικείμενα. Θα παρουσιαστούν ερευνητικά συμπεράσματα και προσωπικές απόψεις που περιγράφουν το status των τεχνών στο ελληνικό σχολείο και θα προταθούν τρόποι βελτίωσης της θέσης των τεχνών στην υποχρεωτική εκπαίδευση. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στην περίπτωση του μαθήματος της μουσικής στο ελληνικό δημόσιο σχολείο. Τέλος, θα γίνει αναφορά στις θέσεις της Ελληνικής Ένωσης για τη Μουσική Εκπαίδευση και στις παρεμβάσεις που έχει πραγματοποιήσει προς το Υπουργείο Παιδείας.