7η ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΗ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
«Θέατρο & Εκπαίδευση: δεσμοί αλληλεγγύης»
Το σώμα ως τόπος εμπειρίας και δράσης μέσω του Θεάτρου Εικόνων
Νάγια Μποέμη
Εκπαιδευτικός θεάτρου, Κοινωνική ανθρωπολόγος
Εργαστήρι 3 ωρών
Η τεχνική του Θεάτρου Εικόνων ανήκει στο Θέατρο του Καταπιεσμένου και χρησιμοποιεί το ανθρώπινο σώμα ως έναν εκφραστικό τόπο για την αναπαράσταση συναισθημάτων, ιδεών και σχέσεων. Οι συμμετέχοντες δημιουργούν ατομικά και συλλογικά εικόνες από προσωπικές ιστορίες κοινωνικής καταπίεσης, από προσωπικές συγκρουσιακές καταστάσεις ώστε να οδηγηθούν σε μια μη συγκρουσιακή κατάσταση. Η διαδικασία αποσκοπεί στην προσωπική και συλλογική εξερεύνηση ενός θέματος, τη διείσδυση στις προσωπικές ιστορίες που έχουμε πλάσει για το κοινωνικό μας περιβάλλον και τους εαυτούς μας και στην αποκάλυψη βαθύτερων προβληματισμών. Όπως υποστηρίζει ο Boal, η κοινωνική καταπίεση είναι ενσωματωμένη· βιώνεται όχι μόνο πνευματικά, αλλά σωματικά και συναισθηματικά (Boal 2006).
Αρχικά θα γίνουν κάποια ομαδικά παιχνίδια γνωριμίας, ενεργοποίησης και ‘από-μηχανοποίησης’ που αποσκοπούν στη γνωριμία μεταξύ των συμμετεχόντων και την κατασκευή της ομάδας, στην προετοιμασία του σώματος, στην ενεργοποίηση των αισθήσεων και στη δημιουργία μιας ευχάριστης ατμόσφαιρας. Ακολουθούν παιχνίδια για ενεργητική ακρόαση και ενσυναίσθηση, ώστε οι συμμετέχοντες να αναπτύξουν σταδιακά ενσυναισθητική κατανόηση των ορίων του άλλου, των ρυθμών, των συναισθημάτων, αλλά και να χαλαρώσουν, να επικοινωνήσουν και να έρθουν σε αρμονία με έναν άλλο άνθρωπο. Σε αυτό το στάδιο σημαντικά στοιχεία είναι η εκπαίδευση των μη λεκτικών δεξιοτήτων επικοινωνίας, η οπτική επικοινωνία, η ενεργοποίηση του σώματος ως εκφραστικού μέσου και η εξερεύνηση των δυνατοτήτων του. Στη συνέχεια το εργαστήρι συνεχίζει με ασκήσεις του Θεάτρου Εικόνων όπως: εικονογραφώντας ένα θέμα με το σώμα μου, εικονογραφώντας ένα θέμα με τα σώματα των άλλων, ακίνητες εικόνες, δυναμικές εικόνες, πολλαπλή εικόνα καταπίεσης, ομαδική εικόνα.
Στο σώμα εγγράφονται οι κοινωνικές σημασίες, και κατά το χτίσιμο των εικόνων (ξανά)γράφονται από αυτούς που το «βιώνουν». Μέσα από το Θέατρο Εικόνων αναδεικνύονται οι πολιτισμικοί λόγοι σε σχέση με το σώμα και κατ’ επέκταση οι συμμετέχοντες μέσω του αναστοχασμού μπορούν να αποκτήσουν γνώση της κοινωνικής κατασκευής των σωμάτων τους. Το ανθρώπινο σώμα προσεγγίζεται όχι ως φυσικό αντικείμενο, αλλά ως μια κοινωνικά και ιστορικά συγκροτημένη οντότητα, που δεν έχει καθολικό και ουδέτερο χαρακτήρα.
Το προτεινόμενο εργαστήρι απευθύνεται σε εκπαιδευτές της τυπικής και της άτυπης εκπαίδευσης, θεατρολόγους, καλλιτέχνες, κοινωνικούς λειτουργούς που θέλουν να εμπλουτίσουν το ρεπερτόριό τους με την τεχνική του Θεάτρου Εικόνων. Δεν είναι απαραίτητη προηγούμενη θεατρική εμπειρία.
Η Νάγια Μποέμη σπούδασε στο Τμήμα Θεάτρου του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης, στο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης (Ανθρωπιστικές σπουδές) και έχει μεταπτυχιακό στην Κοινωνική και Ιστορική Ανθρωπολογία από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Από το 2001 διδάσκει Θεατρική Αγωγή σε σχολεία (Α/βάθμια και Β/βάθμια), συμμετέχοντας σε πολιτιστικά προγράμματα. Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια για το Θέατρο του Καταπιεσμένου στη Βαρκελώνη και πλήθος σεμιναρίων σχετικά με το θέατρο και την εκπαίδευση. Συμμετείχε σε θεατρικές παραστάσεις ως ηθοποιός και ως βοηθός σκηνοθέτη. Έχει σκηνοθετήσει παραστάσεις και θεατρικές δράσεις με μαθητές, εκπαιδευτικούς και ομάδες πολιτών. Έχει διδάξει στο ΤΕΙ Βρεφονηπιοκομίας στη Θεσσαλονίκη, σε θεατρικά εργαστήρια των δήμων και σε δημόσια ΙΕΚ. Είναι μέλος-εμψυχώτρια της Ακτιβιστικής Ομάδας Θεάτρου του Καταπιεσμένου της Διεθνούς Αμνηστίας και της Ώσμωσης. Συμμετέχει μέσω της Ώσμωσης στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα "Αριάδνη - Τέχνες και διαπολιτισμική προσαρμογή" ως εκπαιδεύτρια-ερευνήτρια.