Αναζητώντας το Δράμα στην Ανοικτή Εκπαίδευση: Κίνητρα, προκλήσεις και παγίδες
Αθήνα, 25/11/2018
Ana Marjanovic-Shane, ανεξάρτητη ακαδημαϊκός, καθηγήτρια της εκπαίδευσης, ΗΠΑ
Ljubica Beljanski-Ristic, ιδρυτικό μέλος, πρώην πρόεδρος και επίτιμο μέλος του Center for Drama in Education and Art- CEDEUM, Σερβία
Jelena Stojiljković, φιλόλογος Σερβία
Aleksandra Jelić, ιδρυτικό μέλος, πρόεδρος και σκηνοθέτης του ApsArt Centre for Theatre Research Σερβία
Εργαστήριο 2,5 ωρών
Συμμετοχή στη Διεθνή Συνδιάσκεψη για το Θέατρο στην Εκπαίδευση, Αθήνα 2018
Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση
Γλώσσα: αγγλικά
Το εργαστήριό μας βασίζεται στις υβριδικές φόρμες που ενώνουν τις διαφορετικές σφαίρες των ενδιαφερόντων και των δραστηριοτήτων των ανθρώπων, με διαφορετικούς σκοπούς, ιδεολογίες, προσδοκίες για σχέσεις, σημασίες, αξιολογήσεις κλπ., διευρύνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τους «χώρους» της δράσης, του αντίκτυπου και των αξιών. Στόχος μας είναι να διερευνήσουμε κάποιες βασικές εντάσεις που προκύπτουν από αυτή την υβριδικότητα στην αλληλεπίδραση μεταξύ δράματος, τεχνών και εκπαίδευσης. Πιο συγκεκριμένα, θα διερευνήσουμε τα εξής: α) τις εντάσεις μεταξύ των δύο βασικών σκοπών του θεάτρου/ δράματος στην εκπαίδευση: οι αισθητικοί/ καλλιτεχνικοί σκοποί ενάντια στους ποικίλους εκπαιδευτικούς σκοπούς. β) τις εντάσεις ανάμεσα στα δύο διαφορετικά είδη ειδικών: οι καλλιτέχνες (σκηνοθέτες, ηθοποιούς, συγγραφείς κλπ.) ενάντια στους εκπαιδευτικούς (καθηγητές, δάσκαλοι, κλπ.), γ) τις εντάσεις μεταξύ αυταρχικών και πνευματικών κατεστημένων σχετικά με τις σχέσεις μεταξύ των συμμετεχόντων, δ) τον αγώνα για τη ορθότητα της δημιουργικής και στοχαστικής υπέρβασης στην εκπαίδευση και την κοινωνία και ε) τις εντάσεις μεταξύ της δημιουργικής και επικριτικής διεκδίκησης της «πατρότητας» του θεάτρου/ δράματος στην εκπαίδευση. Το εργαστήριο υλοποιείται από τέσσερις επαγγελματίες στον τομέα του θεάτρου/δράματος στην εκπαίδευση και τη διαλογική παιδαγωγική, μέσω της ανταλλαγής των προσωπικών τους ιστοριών και της επαγγελματικής τους εμπειρίας με τους συμμετέχοντες. Κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου, χρησιμοποιούμε προσεκτικά επιλεγμένα δομικά στοιχεία θεάτρου/ δράματος, βίντεο καθώς και διαλογικές φόρμες για να ξεκινήσουμε μία σειρά δημιουργικών αλληλεπιδράσεων και κριτικών προβληματισμών- που έχουν ως στόχο να προκαλέσουν τη δημιουργία νέων διαδραστικών χώρων όπου όλοι οι συμμετέχοντες μπορούν να επανεξετάσουν και να επαναπροσδιορίσουν τις ατομικές και κοινές τους απόψεις, καθώς και τις αξίες και τις επιθυμίες τους σχετικά με την θέση του θεάτρου/ δράματος και των παραστατικών τεχνών στην εκπαίδευση. Αξιοποιούμε επίσης πολλές θεατρικές τεχνικές που αναπτύχθηκαν και εφαρμόστηκαν από άλλους ειδικούς, ερευνητές, καλλιτέχνες και εκπαιδευτικούς, οι οποίοι ενέπνευσαν τους εκπαιδευτικούς να πιστέψουν στο νόημα, την αξία, τη σημασία και τη δύναμη του θεάτρου και των τεχνών, που δημιουργούν οράματα ελπίδας για έναν καλύτερο κόσμο, ειδικά σε αυτούς τους ταραγμένους και δύσκολους καιρούς, παρά τις πολλές προκλήσεις και τις παγίδες τους.
Η Ana Marjanovic-Shane είναι ανεξάρτητη ακαδημαϊκός, καθηγήτρια της εκπαίδευσης, και αναπληρώτρια αρχισυντάκτης του περιοδικού Dialogic Pedagogy: An International Online Journal (http://dpj.pitt.edu). Έλαβε το διδακτορικό της δίπλωμα από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνιας των ΗΠΑ. Τα κύρια επαγγελματικά και ερευνητικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στα εξής: διαλογική νοηματοδότηση και δημιουργικότητα στην ανθρώπινη ανάπτυξη και εκπαίδευση, δημοκρατική διαλογική εκπαίδευση, το παιχνίδι και οι ανθρωποποιητικές του δυνατότητες στην εκπαίδευση, διαλογικές σχέσεις σε εκπαιδευτικές δράσεις, θέατρο/ δράμα και τέχνες στην εκπαίδευση, η διδασκαλία ως εννοιολογική τέχνη κλπ. Τα άρθρα της στα αγγλικά και τα σερβικά δημοσιεύθηκαν σε διάφορα περιοδικά (π.χ. "Mind, Culture, Journal Activity", "Learning, Culture and Social Interaction", "Dialogic Pedagogy Journal") και συμπεριλήφθηκαν ως κεφάλαια σε βιβλία για το παιχνίδι και την εκπαίδευση. Δύο από τις πρόσφατες δημοσιεύσεις της είναι το "Spoilsport" πάνω στη θεατρική εκπαίδευση έναντι της διαλογικής παιδαγωγικής (inDialogicPedagogy: AnInternationalOnlineJournal, 4, A45-A80, 2016) και το Teaching as dialogic conceptual art (KnowledgeCultures). Ζει και εργάζεται στις ΗΠΑ.
Η Ljubica Beljanski-Ristic γεννήθηκε στο Bolzano της Ιταλίας. Έζησε και εκπαιδεύτηκε στην Πούλα της Κροατίας, όπου αποφοίτησε από μια Σχολή Εκπαίδευσης Καθηγητών και μια Παιδαγωγική Ακαδημία. Έλαβε το πτυχίο της Λογοτεχνίας και της Γλώσσας από το Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου της Σερβίας, όπου ζει και εργάζεται από το 1971. Από το 1997 εργάζεται στο Πολιτιστικό Κέντρο "Starigrad" όπου ξεκίνησε ένα πρόγραμμα θεατρικών εργαστηρίων και συμμετοχικού θεάτρου για παιδιά και νέους. Έχει δημιουργήσει πολλά πολιτιστικά προγράμματα για νέους επαγγελματίες και καλλιτέχνες για να υποστηρίξει τη συνεχιζόμενη εκπαίδευσή τους στην πράξη, ενώ παράλληλα έχει εκπονήσει ερευνητικά έργα στους τομείς της δημιουργικής εκπαίδευσης, του θεάτρου/ δράματος στην εκπαίδευση και του θεάτρου ως μέσου για την κοινωνική αλλαγή. Είναι ιδρυτικό μέλος του Center for drama in education and art - CEDEUM (National IDEA center) και από το 2000 συμμετέχει ενεργά σε προτάσεις για μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση και τον πολιτισμό, εισάγοντας και ενσωματώνοντας το θέατρο/ δράμα στη δημόσια εκπαίδευση της Σερβίας. Επιπλέον, ανέπτυξε το πρόγραμμα Bitef Polyphony, για τις νέες θεατρικές τάσεις, στα πλαίσια του Διεθνούς Θεατρικού Φεστιβάλ Βελιγραδίου (BITEF). Υπήρξε συντονίστρια και καλλιτεχνική διευθύντρια εθνικών και διεθνών προγραμμάτων και συντονίστρια, για τη Σερβία, του ευρωπαϊκού προγράμματος DICE: Drama improves Lisbon Key Competences in Education. Εργάζεται επίσης ως σύμβουλος στο Ινστιτούτο Μελετών Πολιτιστικής Ανάπτυξης στο έργο «Cultural participation and cultural heritage».
Η Jelena Stojiljković έλαβε το πτυχίο της στη σέρβικη γλώσσα και λογοτεχνία από το Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου της Σερβίας. Έχει εργαστεί ως καθηγήτρια σερβικής γλώσσας και λογοτεχνίας σε δημοτικά και γυμνάσια. Από το 2009 συμμετέχει ενεργά στην ανάπτυξη ολοκληρωμένων μεθόδων στην εκπαίδευση μέσω της τέχνης του δράματος. Δημιούργησε μια πρωτότυπη προσέγγιση για την ενσωμάτωση της διδασκαλίας της λογοτεχνίας, μέσω της δραματικής τέχνης, στο αναλυτικό πρόγραμμα μιας επαγγελματικής σχολής. Είναι μία από τους συγγραφείς του αναλυτικού προγράμματος της Σερβίας για τη θεατρική αγωγή. Συμμετείχε στο πρόγραμμα της Ε.Ε. DICE: Drama improves Lisbon Key Competences in Education. Έχει συμμετάσχει σε εθνικά και διεθνή συνέδρια και σε ερευνητικό προγράμματα σχετικά με το θέατρο/ δράμα στην εκπαίδευση, τα ταλέντα των μαθητών και τις δημιουργικές ικανότητες των εκπαιδευτικών. Είναι ιδρυτής του σχολικού θεάτρου «Theater Farmakopea» και συγγραφέας διαφόρων κειμένων για τις εκπαιδευτικές μεθόδους που αξιοποιούν το θέατρο/δράμα στην ολιστική προσέγγιση της γνώσης των μαθητών. Έλαβε σειρά βραβείων και αναγνωρίσεων για το έργο της πάνω στην γλώσσα και το θέατρο/δράμα στην εκπαίδευση. Το 2016, έγινε εκπαιδευτικός σύμβουλος και από το 2018 είναι ενεργός συνεργάτης του Ινστιτούτου για τη Βελτίωση της Εκπαίδευσης, του Κέντρου για την ανάπτυξη προγραμμάτων και του οργανισμού εκδόσεων σχολικών βιβλίων του Υπουργείου Παιδείας της Σερβίας.
Η Aleksandra Jelić είναι σκηνοθέτης κινηματογράφου και θεάτρου. Είναι δημιουργός διάφορων βραβευμένων ντοκιμαντέρ, θεατρικών παραστάσεων, μουσικών βίντεο και διαφημίσεων. Είναι ιδρυτής του Κέντρου Θεατρικών Ερευνών ApsArt. Τα τελευταία δώδεκα χρόνια επικεντρώθηκε κυρίως στο εφαρμοσμένο θέατρο. Έχει συνεργαστεί με παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, θύματα οικογενειακής βίας, Ρομά, φυλακισμένους, παιδιά με καρκίνο, τοξικομανείς, ψυχικά ασθενείς και άλλες κοινωνικά περιθωριοποιημένες ομάδες. Εργάστηκε επί έξι χρόνια στις φυλακές μέγιστης ασφάλειας της Σερβίας και πρωτοστάτησε στον τομέα της τέχνης στις φυλακές της Σερβίας. Το 2009, το ApsArt κέρδισε το βραβείο ERSTE Award for Social Integration. Το 2011 ίδρυσε, στο δήμο Novi Beograd του Βελιγραδίου, το πρώτο κοινοτικό θέατρο στη Σερβία, ένα δημιουργικό κέντρο για κοινωνικά ενεργούς πολίτες αφιερωμένο στη διάδοση της πρακτικής του εφαρμοσμένου θεάτρου και την προάσπιση του δικαιώματος στις τέχνες και την εκπαίδευση.