15 ασκήσεις για μαθητευόμενους: Θεατρικές τεχνικές για τη διδασκαλία των Γαλλικών ως ξένης γλώσσας

Αθήνα & Θεσσαλονίκη, Νοέµβριος 2007 & Φεβρουάριος 2008
Συγκέντρωση & επεξεργασία υλικού: Χριστίνα Λαναρά, Μαρίτα Λώλη, Νατάσα Μερκούρη
Απόδοση στα ελληνικά: Χριστίνα Λαναρά, Μαρίτα Λώλη
Επιµέλεια έκδοσης: Νατάσα Μερκούρη
Θεσσαλονίκη, Νοέµβριος 2008
ISBN 978-960-98466-1-5
Επιµέλεια τυπογραφικών δοκιµίων: Νατάσα Μερκούρη
Φωτογραφίες: Χριστίνα Λαναρά
Μακέτα εξωφύλλου: Αννίκα Καµαρινού (annika_art@hotmail.com)
Σελιδοποίηση: Copy City
© Πανελλήνιο ∆ίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Στις µέρες µας, που οι πηγές της πληροφόρησης είναι ανεξάντλητες, ο µαθητής µιας ξένης γλώσσας µπορεί εύκολα να έχει πρόσβαση στη γνώση. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι να ε-µπνεύσει τους µαθητές, να τους δώσει κίνητρα για να µπορέσουν να προσεγγίσουν το νέο κό-σµο που είναι γι’ αυτούς η ξένη γλώσσα.

Συχνά όµως διαπιστώνουµε ότι είναι δύσκολο να εµπνεύσουµε τους µαθητές µας να µάθουν την ξένη γλώσσα στο πλαίσιο του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήµατος, που, µε τις ελ-λείψεις του, συχνά λειτουργεί αποτρεπτικά για τη µάθηση. Έτσι λοιπόν, αναζητούµε τρόπους και τεχνικές διδασκαλίας που θα µας βοηθήσουν στο έργο µας και θα ενισχύσουν την ενεργό συµµετοχή όσο το δυνατόν περισσότερων µαθητών στο µάθηµα. Αναζητούµε τρόπους αποτε-λεσµατικούς αλλά και ευχάριστους, που θα µας βοηθήσουν να επιτευχθούν οι βασικοί στόχοι της διδασκαλίας του µαθήµατος της ξένης γλώσσας. Ειδικότερα, την πρόσκτηση και χρήση της γαλλικής γλώσσας σε πραγµατικές επικοινωνιακές συνθήκες, την προσέγγιση της αισθητικής της διάστασης, την ολόπλευρη καλλιέργεια της προσωπικότητας των µαθητών και την κοινωνικο-ποίησή τους σε µια πολυπολιτισµική κοινωνία µέσα από την επαφή και τη γνωριµία µε έναν άλλο πολιτισµό.

Όσοι διδάσκουµε γλωσσικά µαθήµατα γνωρίζουµε ότι η επικοινωνία στο πλαίσιο εκµά-θησης της γλώσσας είναι συνήθως πλαστή. Μέσα από τις θεατρικές δραστηριότητες όµως µπο-ρούµε να δηµιουργήσουµε πραγµατικές συνθήκες επικοινωνίας µέσω της βιωµατικής προσέγγι-σης, που κινητοποιεί το µυαλό, το σώµα και το συναίσθηµα ταυτόχρονα και συµπεριλαµβάνει τη σχέση µε τους άλλους. Έτσι, δηµιουργούνται οι προϋποθέσεις να ανταποκριθεί ο µαθητής θετικά στην εκµάθηση της γλώσσας, ικανοποιώντας πραγµατικές ανάγκες επικοινωνίας.

Η διδασκαλία όχι µόνο της ξένης γλώσσας αλλά και οποιουδήποτε µαθήµατος, όταν πε-ριλαµβάνει τεχνικές που ενεργοποιούν το σύνολο της προσωπικότητας του µαθητή µέσα σε ευ-χάριστο, παιγνιώδες και δηµιουργικό κλίµα συνεργασίας, έχει πολύ περισσότερες πιθανότητες να πετύχει το στόχο της.

ΤΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Το Νοέµβριο του 2007 και το Φεβρουάριο του 2008 το Πανελλήνιο ∆ίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση διοργάνωσε πρόγραµµα επιµορφωτικών σεµιναρίων για καθηγητές Γαλλικών στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη.
Ο εµψυχωτής του σεµιναρίου Steven Clark, καθηγητής αγγλικής φιλολογίας και θεατρι-κών σπουδών στη Γαλλία, προέρχεται από µια διαφορετική εκπαιδευτική πραγµατικότητα. Φέρ-νει µαζί του την εµπειρία του από το θεσµό του Partenariat, που εφαρµόζεται στο γαλλικό εκ-παιδευτικό σύστηµα στη διδασκαλία του θεάτρου στο σχολείο εδώ και δύο δεκαετίες και συν-δυάζει τις παιδαγωγικές γνώσεις του εκπαιδευτικού µε την τεχνογνωσία και την εµπειρία του καλλιτέχνη.
Στο πλαίσιο αυτό κινείται και το εκπαιδευτικό υλικό που προτείνουµε µε την παρούσα έκδοση. Περιλαµβάνει θεατρικές ασκήσεις, συνοδευτικά κείµενα και ενδεικτική βιβλιογραφία. Κάθε άσκηση περιγράφεται αναλυτικά και επισηµαίνονται οι βασικότεροι γλωσσικοί, παιδαγωγι-κοί και θεατρικοί στόχοι. Το υλικό αυτό δεν επιδιώκει να γίνει αυστηρός οδηγός διδασκαλίας. Οι ασκήσεις προέρχονται από ένα ευρύ ρεπερτόριο θεατρικών δραστηριοτήτων από το επαγγελµα-τικό θέατρο αλλά και από το θέατρο στην εκπαίδευση. Βασικοί στόχοι παραµένουν οι µαθητές να ενθαρρύνονται να αναπτύξουν και να βελτιώσουν τις γλωσσικές τους δεξιότητες καθώς και κάποιες που σχετίζονται µε τη θεατρική έκφραση.
Οι ασκήσεις µπορούν να αξιοποιηθούν για τη διδασκαλία όχι µόνο των Γαλλικών αλλά και κάθε ξένης γλώσσας, ή ακόµα και για τη διδασκαλία των Ελληνικών ως ξένης γλώσσας. Μπορούν να προσαρµοστούν ανάλογα µε τις ιδιαιτερότητες, τα ενδιαφέροντα, τις ανάγκες της κάθε τάξης, τους χρονικούς και άλλους περιορισµούς. Ο εκπαιδευτικός θα κρίνει και θα επιλέξει ό,τι θεωρεί χρήσιµο για την οµάδα του, ανάλογα µε τους διδακτικούς στόχους αλλά και µε το βαθµό εξοικείωσής της µε θεατρικές τεχνικές. Μπορεί ακόµα και να δηµιουργήσει παραλλαγές ή και νέες ασκήσεις. ∆εν ταιριάζουν όµως όλες οι ασκήσεις σε όλες τις οµάδες. Πολλές απ’ αυτές προϋποθέτουν ιδιαίτερη προετοιµασία των µαθητών ή µεγαλύτερη εξοικείωσή τους µε τη γλώσ-σα του θεάτρου.
Οι ασκήσεις που ακολουθούν θα είναι πιο αποτελεσµατικές όταν γίνονται σε συνθήκες συγκέντρωσης και συνεργασίας. Προϋποθέτουν άνεση χρόνου, υποµονή από µέρους του εκπαι-δευτικού και ρυθµούς που επιτρέπουν στην οµάδα να λειτουργήσει συλλογικά. Μέσα από την ευχάριστη ατµόσφαιρα που θα φροντίσει να δηµιουργήσει ο εκπαιδευτικός στο πλαίσιο του µα-θήµατος, θα βοηθηθούν τα µέλη της οµάδας να δηµιουργήσουν σχέσεις εµπιστοσύνης µεταξύ τους. Σε ένα τέτοιο κλίµα ενθαρρύνεται το παιχνίδι, η χαρά και η δηµιουργικότητα και αποθαρ-ρύνεται η αρνητική κριτική και ο ανταγωνισµός. Η συνεισφορά του καθενός είναι ευπρόσδεκτη και δεν αξιολογείται ως «σωστή» ή «λανθασµένη». Αντίθετα, προσθέτει σηµαντικό υλικό στην οµαδική προσπάθεια, διατηρώντας ταυτόχρονα τη µοναδικότητά της. Αν, δηλαδή, διασφαλιστεί η αποδοχή και η ισοτιµία στην τάξη, τότε θα µπορέσουν τα µέλη της οµάδας να προσεγγίσουν χωρίς φόβο τη γλώσσα και να την κατακτήσουν µε τη βοήθεια και των ασκήσεων που προτείνουµε σε αυτή την έκδοση.
Η έκδοση βασίστηκε στο πρόγραµµα επιµορφωτικών σεµιναρίων για καθηγητές Γαλλικών, που διοργάνωσε και υλοποίησε το Πανελλήνιο ∆ίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση, στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, το Νοέµβριο του 2007 και το Φεβρουάριο του 2008, µε γενικό συντονισµό της καθηγήτριας Γαλλικών Χριστίνας Λαναρά και οργάνωση, στη Θεσσαλονίκη, της καθηγήτριας Γαλλικών Ντίνας Τσολάκη.
Για την υλοποίηση του προγράµµατος συνεργάστηκαν: το Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης, το Κέντρο ΓΕΝΑΘΛΟΝ, η Ελληνογαλλική Σχολή Πειραιώς «Jeanne d' Arc», ο Πολυχώρος Μεταίχµιο, ο Σύλλογος Καθηγητών Γαλλικής Βόρειας Ελλάδας Πτυχιούχων Πανεπιστηµίου και η Χρυσάνθη Ινάχοχλου, Σύµβουλος Γαλλικής των Νοµών Θεσσαλονίκης και Χαλκιδικής.
Θερµές ευχαριστίες στην Τζένη Καραβίτη για την επιστηµονική της συµβολή στη συστηµατοποίηση του συνόλου του υλικού και τον Γιώργο Μάρδα για τη βοήθεια του στη συγκέντρωση του υλικού.