7η ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΗ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
«Θέατρο & Εκπαίδευση: δεσμοί αλληλεγγύης»
«Δεν φοβάμαι...έχω φίλους, εσύ;» θεατροπαιδαγωγικό πρόγραμμα
για την αντιμετώπιση του φαινομένου της σχολικής βίας
Θεατροπαιδαγωγική ομάδα ΠΑιΘέΑ
Καλλιόπη Βούλγαρη, Γιώργος Μπεκιάρης,
Αμαλία Παναγιωτοπούλου Μαρία Στειακάκη
Εργαστήριο 3 ωρών
Τα τελευταία χρόνια γίνονται παγκοσμίως προσπάθειες για την αντιμετώπιση του φαινομένου της σχολικής βίας, η οποία εμφανίζεται κυρίως, με τη μορφή του σχολικού εκφοβισμού (bullying) και εκφράζεται και με τον όρο «θυματοποίηση» (victimization). Αναφέρεται στην εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη λεκτική, σωματική και ψυχολογική βία που ασκείται από έναν ή περισσότερους μαθητές (θύτες) σε μεμονωμένους συμμαθητές τους (θύματα), συνήθως με μικρότερα σωματικά προσόντα, ευαίσθητους, με χαμηλή αυτοπεποίθηση και με υπερπροστατευτικούς γονείς με σκοπό την επιβολή και την πρόκληση σωματικού ή ψυχικού πόνου.
Στο εργαστήριο θα παρουσιαστεί ένα θεατροπαιδαγωγικό πρόγραμμα, με τη μορφή της παράστασης, που αξιοποιεί τις τεχνικές του θεάτρου Φόρουμ. Πρόκειται για ένα είδος συμμετοχικού θεάτρου που αναπτύχθηκε από τον Augusto Boal στα πλαίσια του Θέατρου των Καταπιεσμένων. Στοχεύει στην αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων δίνοντας τη δυνατότητα στους θεατές να παρεμβαίνουν στα δρώμενα παίρνοντας τη θέση του πρωταγωνιστή που υπόκειται σε κάποια καταπίεση και να προτείνουν εναλλακτικές λύσεις, ώστε μέσω της αλληλεπίδρασης να δημιουργήσουν διόδους επικοινωνίας που θα οδηγήσουν στην αλλαγή των προβληματικών συμπεριφορών.
Πιο συγκεκριμένα, η παράσταση θα περιλαμβάνει επιλεγμένες σκηνές από ένα εικονικό σενάριο σχολικής πραγματικότητας στο οποίο κάποιος μαθητής (καταπιεστής) έχοντας και τη βοήθεια ή ανοχή κάποιων άλλων μαθητών θυματοποιεί ένα συμμαθητή του (καταπιεζόμενος-πρωταγωνιστής) οδηγώντας τον σε αποκλεισμό και προσωπικό αδιέξοδο.
Σκοπός του εργαστηρίου είναι η προσωπική παρέμβαση των συμμετεχόντων προκειμένου κατά τη διάρκεια της επανάληψης των σκηνών να αντικαταστήσουν στο ρόλο του τον καταπιεζόμενο προτείνοντας μέσα από τη δράση τους στρατηγικές παρέμβασης που συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των αιτιών που τον οδηγούν στο αδιέξοδο. Για την εξοικείωση των θεατών θα προηγηθούν της παράστασης ασκήσεις ενεργοποίησης, δημιουργικής εμπλοκής και διερεύνησης (δυναμικές εικόνες, τεχνικές εκπαιδευτικού δράματος-θεάτρου Φόρουμ, πακέτο εξερεύνησης) με βάση κάποια ερεθίσματα (φωτογραφία, κείμενο) που σχετίζονται με τη σχολική βία .
Το εργαστήριο απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς/εμψυχωτές με σκοπό να ευαισθητοποιηθούν στον κοινωνικό/παρεμβατικό ρόλο του εκπαιδευτικού δράματος και σε δεύτερη φάση να προσπαθήσουν να το υιοθετήσουν στην παιδαγωγική τους πράξη. Θα ήταν ωφέλιμο να έχουν μια εξοικείωση με τη χρήση συναφών τεχνικών. Άνετα ρούχα και παπούτσια θα διευκόλυναν τη διαδικασία.
Η Θεατροπαιδαγωγική Ομάδα ΠΑιΘέΑ αποτελείται από εκπαιδευτικούς της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ασχολείται με την αξιοποίηση του θεάτρου στην εκπαίδευση. Έχει αναπτύξει μια σειρά διδακτικών πρακτικών με γνωστικό αντικείμενο βασισμένες σε θεατρικές τεχνικές, θεατρικό παιχνίδι και βιωματικούς τρόπους μάθησης. Ως μέλη της Θεατρικής Ομάδας Εκπαιδευτικών Πάτρας ρωγμή, έχουν παρουσιάσει τις δράσεις τους σε βιωματικά σεμινάρια/συνέδρια σε εκπαιδευτικούς και έχουν πάρει μέρος στην παράσταση «Ο Μικρός Πρίγκιπας... ταξιδεύει» που παρουσιάστηκε σε μαθητές των σχολείων της Πάτρας. Επιπλέον, τα μέλη της συμμετέχουν ως επιμορφωτές/συντονιστές στο δίκτυο για την υποστήριξη εκπαιδευτικών για την λειτουργία της Τέχνης στο δημοτικό σχολείο, «Art School Patras», στα πλαίσια του οποίου εμψυχώνουν και μια ομάδα εφήβων. Το τελευταίο διάστημα οι δράσεις της ομάδας επικεντρώθηκαν στη χρήση των τεχνικών εκπαιδευτικού δράματος και ιδιαίτερα σε τεχνικές του θεάτρου Φόρουμ. Μεταξύ άλλων, παρουσίασε το θεατροπαιδαγωγικό πρόγραμμα «Διαφυγές... από κάθε εξάρτηση» του Νίκου Γκόβα και της Θεατροπαιδαγωγικής Ομάδας δρΑΝ σε εκπαιδευτικούς και εφήβους.
Η Καλλιόπη Βούλγαρη είναι δασκάλα. Ως φοιτήτρια στο μεταπτυχιακό κύκλο σπουδών του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών ασχολείται ερευνητικά με την εξοικείωση των μαθητών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης με το αρχαίο θέατρο. Ο Γιώργος Μπεκιάρης είναι δάσκαλος και ασχολείται, ιδιαίτερα,με τις δυνατότητες αξιοποίησης του Θεάτρου Σκιών στην εκπαίδευση. Συμμετέχει ως εμπειρογνώμονας στην σύνταξη των Προγραμμάτων Σπουδών για το Νέο Σχολείο στην Επιτροπή Πολιτισμού για το μάθημα της Θεατρικής Αγωγής. Σπουδάζει θεατρολογία στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών Πάτρας. Η Αμαλία Παναγιωτοπούλου είναι δασκάλα. Έχει λάβει μέρος στο πρόγραμμα ‘Μελίνα’ στα Χανιά πάνω στην εισαγωγή των τεχνών στην εκπαίδευση. Πρόσφατα ολοκλήρωσε εκπαιδευτικό-βιωματικό σεμινάριο του Αθηναϊκού Κέντρου Μελέτης Ανθρώπινων Σχέσεων (ΑΚΜΑ) με θέμα: ‘Ευαισθητοποίηση στο συστημικό σκέπτεσθαι’, διάρκειας δύο χρόνων. Η Μαρία Στειακάκη είναι καθηγήτρια αγγλικών, κάτοχος Μεταπτυχιακού από το Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο πάνω στη διδασκαλία των Αγγλικών, στα πλαίσια του οποίου ασχολήθηκε ερευνητικά με την προσωπική ανάπτυξη και αυτο-βελτίωση του δασκάλου, μέσα από μια σειρά εναλλακτικών μαθημάτων, που συμπεριλάμβαναν τραγούδια, ποιήματα και λογοτεχνικά κείμενα.