H Μαρία Ζωγραφάκη γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1968. Είναι πτυχιούχος του Τμήματος Φιλοσοφίας Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ (1989) και των μεταπτυχιακών σπουδών του τομέα Παιδαγωγικής (1996). Το 2011 έγινε κάτοχος διδακτορικού τίτλου σπουδών στο τμήμα ΤΕΑΠΗ του ΕΚΠΑ. Από το 1991 εργάζεται ως φιλόλογος σε δημόσια σχολεία σε πολλές περιοχές της Ελλάδας και στο Βέλγιο (υπεύθυνη Τμήματος Ελληνικής Γλώσσας στο Genk), κάποια χρόνια και ως διευθύντρια και υποδιευθύντρια. Από το 2018 υπηρετεί ως Συντονίστρια Εκπαιδευτικού Έργου των Φιλολόγων στην περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Από το 1997 συνεργάστηκε με το Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Μουσουλμανοπαίδων στην περιοχή της Θράκης, αναλαμβάνοντας επιμορφωτικό έργο. Έχει συμμετάσχει στα προγράμματα ComeniusII και Erasmus. Έχει επίσης συνεργαστεί με φορείς, όπως: ΝΕΛΕ Θεσσαλονίκης, Kέντρο Ενημέρωσης και Πρόληψης κατά των Ναρκωτικών, νομού Ξάνθης, Συντονιστικό Γραφείο Εκπαίδευσης Benelux, Κέντρο για τη Δημοκρατία και τη Συμφιλίωση στη Νοτιοανατολική Ευρώπη (CDRSEE), συμμετέχοντας σε πληθώρα ημερίδων και σεμιναρίων, άλλοτε ως επιμορφούμενη και άλλοτε ως εισηγήτρια. Από το 2011 έως το 2017 είχε την ευθύνη σχεδιασμού των παιδαγωγικών προγραμμάτων και την επιστημονική εποπτεία των μαθημάτων που υλοποιήθηκαν στα Κέντρα Στήριξης του Προγράμματος για την Εκπαίδευση των παιδιών της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη (ΚΕΣΠΕΜ: εκπαιδευτικά κέντρα ελληνομάθειας και κοινωνικοποίησης). Την περίοδο 2019-2020 συνεργάζάζεται με το πρόγραμμα Teach4Integration, για εκπαιδευτικούς στην εκπαίδευση παιδιών προσφύγων, που διοργανώνει το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών με την οικονομική στήριξη της Unicef (Refugee and Migrant Response in Greece).