Το θέατρο ως πρακτική επίγνωσης: 1955 - 2024, μια διαδρομή με λεωφορείο

Αθήνα, 22/03/2025, εργαστήριο για εκπαιδευτικούς, Μαρία Όλγα Αθηναίου

Το θέατρο ως πρακτική επίγνωσης: 1955 - 2024, μια διαδρομή με λεωφορείο

Μαρία Όλγα Αθηναίου, Πρακτικός του θεάτρου - Processworker

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ

Στο Διεθνές Συνέδριο "Θέατρο & Συμπεριληπτική Εκπαίδευση"

Αθήνα 21, 22, 23 Μαρτίου 2025

Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση

Γλώσσα: Αγγλικά (με βοήθεια στη μετάφραση στα Ελληνικά)

Θέσεις περιορισμένες
 

Σύντομη περιγραφή

Το εργαστήριο διερευνά την προσέγγιση ενός ιστορικού γεγονότος, που παραμένει ενεργή κοινωνική πρόκληση στο σήμερα, με ερέθισμα την ιστορία της Ρ. Παρκς και ειδικότερα την έκδοση «Το λεωφορείο της Ρόζας» (Εκδ. Κόκκινο – με την υποστήριξη του ελληνικού τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας).

Ο τρόπος δουλειάς βασίζεται στον συνδυασμό εργαλείων του Εκπαιδευτικού Δράματος, του Ψυχοσωματικού Θεάτρου και της ψυχολογικής προσέγγισης του Processwork (Process Oriented Psychology). Το πρώτο βασίζεται παιδαγωγικά στην ενεργητική μάθηση μέσα από την επίλυση προβλημάτων και εστιάζει στην κατανόηση του εαυτού, του άλλου και του κόσμου μέσα από της επεξεργασία κοινωνικών προκλήσεων χρησιμοποιώντας την φόρμα και την γλώσσα του θεάτρου. Το δεύτερο εδώ αναφέρεται στον ορισμό που δίνει ο Zarrilli όπου ψυχοσωματικό θέατρο είναι η διαρκής δέσμευση του/της performer τόσο με τις εσωτερικές όσο και με τις εξωτερικές διεργασίες που λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια μιας παραστατικής στιγμής. Το τρίτο είναι μια διεπιστημονική και πολυεπίπεδη προσέγγιση της ανθρώπινης εμπειρίας με σκοπό την κατάλυση συγκρούσεων και την επίτευξη προσωπικών και κοινωνικών αλλαγών μέσω της ανάπτυξης της επίγνωσης. Οι ρίζες της προσέγγισης εντοπίζονται στην αναλυτική ψυχολογία του C. Jung, στην κβαντική φυσική και στον Ταοϊσμό. Αναπτύχθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1970 από τον κβαντικό φυσικό και γιουγκιανό αναλυτή Arnold Mindell και τους συνεργάτες του, αρχικά ως θεραπευτική προσέγγιση αλλά πια ευρέως γνωστή ως πρακτική επίγνωσης με την μεθοδολογία της προσέγγισης να εφαρμόζεται σε ένα ευρύ φάσμα δουλειάς με άτομα, ομάδες, κοινότητες.

Η διάρθρωση αποτελείται από τα εξής στάδια
α) συστάσεις και συμμετοχικές οδηγίες,
β) εισαγωγική βιωματική δράση,
γ) διείσδυση στην ιστορία και στοχευμένες συμμετοχικές δράσεις,
δ) Διεργασία Ομάδας, οργανωμένη συζήτηση που οδηγεί η συντονίστρια και στοχεύει στην υποστήριξη των διαφορετικών πλευρών ενός θέματος μέσα από την διευκόλυνση της έκφρασης όλων και της ουσιαστικής συνδιαλλαγής μεταξύ τους. Εδώ λειτουργεί ως δράση αναστοχασμού με σκοπό να δώσει χώρο και φωνή στους/στις συμμετέχοντες/ουσες ώστε να αποστάξουν την πυκνή βιωματική εμπειρία που θα έχει προηγηθεί και να την συνδέσουν με την καθημερινή ζωή. Είναι μια βαθιά δημοκρατική και συμπεριληπτική διαδικασία.

Βασικοί στόχοι για τους/τις συμμετέχοντες/ουσες είναι: α) καλλιέργεια επίγνωσης γύρω από ζητήματα φυλής (δυναμικές ισχύος, προνόμια, λευκή υπεροχή, λευκή ευαλωτότητα, κ.α.) καθώς και η εισαγωγή στην ανάπτυξη δεξιοτήτων διαχείρισης, β) ενίσχυση και προώθηση του θεάτρου ως παρέμβαση στην σχολική κοινότητα και το κοινωνικό σύνολο, γ) ενδυνάμωση της σχέσης μεταξύ τυπικής και καλλιτεχνικής εκπαίδευσης.

Η ενσωμάτωση εργαλείων του Processwork στην πρακτική του θεάτρου από επαγγελματία και των δύο πεδίων αποτελεί καινοτομία και εισάγεται μέσα από την θεωρητική και πρακτική έρευνα της γράφουσας προς μια θεατρική πρακτική προσανατολισμένη στην διεργασία (‘’Process Oriented Theater Practice’’).

Το εργαστήριο μπορεί να απευθυνθεί σε ομάδες ατόμων εφηβικής ηλικίας και σε ενήλικα άτομα (ξεχωριστά). Έχει εφαρμοστεί α) σε ομάδες ατόμων εφηβικής ηλικίας στο Εργαστήρι Θεατρικής Αγωγής της Δραματικής Σχολής του Ωδείου Αθηνών (2019-2023), β) σε ομάδα εκπαιδευτικών στην διημερίδα του Εθνικού Θεάτρου με θέμα το εφηβικό θέατρο (2022), γ) σε μαθητές/ριες όλων των τάξεων γυμνασίου και λυκείου στον Κολέγιο Αθηνών (2024).

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Γλώσσα: Αγγλικά (με βοήθεια στη μετάφραση στα Ελληνικά)

Δεν είναι απαραίτητη η προηγούμενη εμπειρία,

Οι συμμετέχοντες/ουσες χρειάζεται να φοράνε άνετα ρούχα.

Το εργαστήριο περιλαμβάνει ασκήσεις με πιθανή σωματική επαφή.

Βιβλιογραφία

Αυδή Άβρα, Χατζηγεωργίου Μελίνα (2007) Η τέχνη του Δράµατος στην εκπαίδευση, Εκδόσεις Μεταίχµιο, Αθήνα

Dollan J. (2005) Utopia in performance, finding hope in theater, University of Michigan Press

Mindell, A. (1995). Sitting in the Fire. Portland, OR.: Lao Tse Press.

Saad L. F. (2020), Me and white supremacy, Sourcebooks

Zarrilli P.B. (2015), ‘The Actor’s Work on Attention, Awareness, and Active Imagination: Between Phenomenology, Cognitive Science, and Practices of Acting’. In Performance and Phenomenology: Traditions and Transformations, ed. Maaike Bleeker, Jon Foley Sherman, and Eirini Nedelkopoulou, 75–96. New York and London: Routledge.

Η Μαρία Όλγα Αθηναίου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1978. Είναι απόφοιτη της Ανώτερης Σχολής Δραματικής Τέχνης του Θεατρικού Οργανισμού Μορφές. Έκανε μετεκπαίδευση στην μέθοδο εργασίας του Ρώσσου σκηνοθέτη J. Alschitz. Μαθήτευσε πλάι στον P. Zarrilli πάνω στην ψυχοσωματική λειτουργία του/της ηθοποιού. Ειδικεύτηκε στο Εκπαιδευτικό Δράμα στο Εργαστήρι Θεάτρου Πόρτα. Είναι διπλωματούχος της ψυχολογικής προσέγγισης Process Oriented Psychology. Εργάζεται προς μια προσέγγιση της θεατρικής πρακτικής βασισμένη στην διεργασία (Process-oriented Theater Practice) εστιάζοντας στην προσωπική ανάπτυξη και την ψυχοσωματική ευημερία των πρακτικών του θεάτρου, στην υποστήριξη της δημιουργικής διαδικασίας και στην κοινωνική διάσταση του θεάτρου ως όχημα αλλαγής. Υπεύθυνη του Εργαστηρίου Θεατρικής Αγωγής της Δραματικής Σχολής του Ωδείου Αθηνών(2014-2023). Συνεργάζεται με φορείς καλλιτεχνικής και τυπικής εκπαίδευσης και ΜΚΟ εφαρμόζοντας καλλιτεχνικά/εκπαιδευτικά προγράμματα. Ως ηθοποιός έχει συνεργαστεί με Έλληνες και ξένους σκηνοθέτες. Έχει παρουσιάσει δύο σκηνοθετικές δουλειές.