Το Θέατρο στην Εκπαίδευση και η συμβολή του στο σύγχρονο προσφυγικό και μεταναστευτικό ζήτημα

ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΗ 2018 
ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Το Θέατρο στην Εκπαίδευση και η συμβολή του στο σύγχρονο προσφυγικό και μεταναστευτικό ζήτημα​

Αθήνα, 25/11/2018, 13:00-14:30

Η Ομάδα Εργασίας " Το Θέατρο στην Εκπαίδευση και η συμβολή του στο σύγχρονο προσφυγικό και μεταναστευτικό ζήτημα" οργανώνεται στο πλαίσιο του προγράμματος "κι αν ήσουν εσύ: ένα πρόγραμμα ευαισθητοποίησης στα ανθρώπινα δικαιώματα και σε θέματα προσφύγων" 
με βιωματικές δραστηριότητες, τεχνικές θεάτρου και εκπαιδευτικού δράματος 
που υλοποιεί το Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες

Συντονισμός: Νίκος Γκόβας

Στη συζήτηση παίρνουν μέρος:
Νίκος Γκόβας συντονιστής προγράμματος «κι αν ήσουν εσύ;»
Joachim Reiss, μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής του IDEA, μέλος του ΔΣ του BVTS, Γερμανία
Αλεξάνδρα Ανδρούσου, αναπληρώτρια  καθηγήτρια του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Αντιπρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής για την Υποστήριξη της Εκπαίδευσης Παιδιών Προσφύγων του Υπουργείου Παιδείας
Ömer Adıgüzel, καθηγητής, Faculty of Fine Arts, Ankara University, Τουρκία
Zsófia Jozifek, θεατροπαιδαγωγός, Nyitott Kör Egyesület (Open Circle), Hungary

Σχολιάζουν:
Eύα Σαββοπούλου, Mέλος του Τομέα Επικοινωνίας και Ενημέρωσης, Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ελλάδα
Γιώργος Μόσχος τ. Βοηθός Συνηγόρου του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού

Παρεμβαίνουν:
Εκπαιδευτικοί, θεατροπαιδαγωγοί, πρόσφυγες 

Ανταποκρίτρια:
Χριστίνα, Ζώνιου ΕΕΠ Τμήμα Θεατρικών Σπουδών Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου

__________________________________________________________________________________________________

Πλαίσιο

«Οι αναγκαστικά εκτοπισμένοι ξεπέρασαν τα 68 εκατομμύρια το 2017, κρίσιμη μια νέα παγκόσμια συμφωνία για το προσφυγικό»
Ύπατη Αρμοστεία ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες,  Ετήσια έκθεση «Παγκόσμιες Τάσεις», Ιούνιος 2018 περισσότερα

Η αυξανόμενη χρήση του ξενοφοβικού ή και ρατσιστικού λόγου και της ρητορικής μίσους που παρατηρείται από το 2010 και εξής στην Ελλάδα αλλά και ευρύτερα στην Ευρώπη, καθώς και η πρόσφατη δοκιμασία της χώρας στις προσφυγικές ροές που προέκυψαν πιο έντονα το 2015 και 2016, οδήγησαν στην ανάγκη δημιουργίας ενός αντίποδα: μιας συστηματοποιημένης προσπάθειας με τακτικές δράσεις που θα δημιουργεί ευκαιρίες συνεχούς αναζήτησης τρόπων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης ομάδων νέων γύρω από τα θέματα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δημοκρατικών αξιών.

Το σχολείο, ως το καταλληλότερο πεδίο για την καλλιέργεια αυτή, θα πρέπει να υιοθετήσει την προσέγγιση της συμπερίληψης στη σχολική τάξη. Σε αυτή την προσπάθεια το εκπαιδευτικό θέατρο/δράμα μπορεί αποτελέσει πολύτιμο εργαλείο για βιωματική μάθηση, για την καλλιέργεια της ενσυναίσθησης, για τη δημιουργία ασφαλούς πεδίου για ουσιαστική διαπολιτισμική ανταλλαγή και επικοινωνία.

Σε αυτή την ομάδα εργασίας αναζητάμε περιπτώσεις καλής πρακτικής όπου το Θέατρο και οι παραστατικές Τέχνες συνεισφέρουν προς αυτή την κατεύθυνση.

Λέξεις κλειδιά: διαφορετικότητα, αποδοχή, καταπολέμηση της ξενοφοβίας, ευαισθητοποίηση σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και προσφύγων, διαπολιτισμική εκπαίδευση, συμπερίληψη, εκπαιδευτικό θέατρο/δράμα, επιμόρφωση, βιωματική μάθηση

Τα ερωτήματα της συζήτησης

• Ποια είναι σήμερα η κατάσταση των μαθητών-προσφύγων στην Ευρώπη;
• Πώς τα εκπαιδευτικά συστήματα αντιμετωπίζουν την πρόκληση που προέκυψε από τις προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές των τελευταίων ετών;
• Ποιες «καλές πρακτικές» έχει να παρουσιάσει η διεθνής εκπαιδευτική κοινότητα με τη χρήση ή δια μέσου ων παραστατικών τεχνών;
• Ποιες οι κύριες δυσκολίες που αντιμετωπίζει η εκπαιδευτική κοινότητα και τι μπορεί να κάνει σε τοπικό αλλά και διεθνές επίπεδο δια μέσου των παραστατικών τεχνών;

_________________________________________________________________________________________________________________

​​Ο Νίκος Γκόβας σπούδασε μαθηματικά, θέατρο και παιδαγωγικά στην Ελλάδα, στην Αγγλία και στην Αυστραλία. Ως Υπεύθυνος Πολιτιστικών Θεμάτων στη Δ/νση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατ. Αττικής (1998-2014) αναπτύσσει τοπικά πολιτιστικά δίκτυα με έμφαση το θέατρο, τα οπτικοακουστικά (φωτογραφία-κινηματογράφος), τη λογοτεχνία, τα ανθρώπινα δικαιώματα κ.ά. Ιδρυτής και εκδότης του περιοδικού «Εκπαίδευση & Θέατρο», μέλος της Διεθνούς Συντακτικής Επιτροπής του περιοδικού Research in Drama Education (RiDE) (2011-2017) και ιδρυτής και πρόεδρος (1998-2008) της επιστημονικής ένωσης «Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση».  Από το 2015 συντονίζει το πρόγραμμα «κι αν ήσουν εσύ;» που υλοποιεί το Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες στην Ελλάδα. Έχει γράψει, συγγράψει ή επιμεληθεί πολλά βιβλία και άρθρα για το θέατρο και την εκπαίδευση. Εκπαιδευτής ενηλίκων με μεγάλη εμπειρία στην εμψύχωση ομάδων.

Ο Joachim Reiss είναι θεατροπαιδαγωγός σε σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Φρανκφούρτη/Μάιν. Συντονίζει εκπαιδευτικά προγράμματα θεάτρου/ δράματος και κινηματογράφου εδώ και 35 χρόνια. Είναι ιδρυτής του ετήσιου φεστιβάλ σχολικού θεάτρου της Φρανκφούρτης και του «Στούντιο για το Σχολικό Θέατρο» (Schultheater-Studio), ένα παιδαγωγικό θεατρικό κέντρο που προσφέρει επιμόρφωση εκπαιδευτικών, υποστήριξη στο μάθημα του θεάτρου σε σχολεία κ.ά. Προήδρευσε σε όλες τις επίσημες κρατικές επιτροπές επιμόρφωσης εκπαιδευτικών και αναλυτικών προγραμμάτων  του Hessen. Ήταν υπεύθυνος για τις επίσημες εξετάσεις στο μάθημα του Θεάτρου/Δράματος  (Abitur), σε όλα τα γερμανικά κράτη (KMK, 2006).  Έχει εκδώσει πλήθος βιβλίων  (TIE-handbook (1994), “Theater in der Schule” (2000), “Zukunft Schultheater” (2008)) και έχει δημοσιεύσει άρθρα σε διάφορα επιστημονικά περιοδικά. Υπήρξε πρόεδρος της Γερμανικής Ένωσης για το Θέατρο/Δράμα στην Εκπαίδευση (Bundesverband Darstellendes Spiel-BVDS) από το 1995-2008 και είναι υποστηρικτής του ευρωπαϊκού τμήματος του Διεθνούς Οργανισμού για το Δράμα/Θέατρο στην Εκπαίδευση (IDEA Europe) από το 2006. Είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Εθνικού Συμβουλίου για τις Τέχνες (Deutscher Kulturrat) και ενεργό μέλος της Γερμανικής Ένωσης για την Πολιτισμική Εκπαίδευση (BKJ). Μέλος της γερμανικής αντιπροσωπείας που συμμετείχε στη παγκόσμια συνδιάσκεψη της UNESCO με επίκεντρο το ρόλο των τεχνών στην εκπαίδευση (Λισαβόνα 2006 και Σεούλ 2010). Συμμετείχε επίσης στην γερμανο-αυστριακο-ελβετική ομάδα  που συνέταξε σε συνεργασία με άλλες ομάδες, τον Οδικό Χάρτη για τις Τέχνες και την Εκπαίδευση (Roadmap for Arts Education). Υπήρξε επίσης ένας από τους συντονιστές του διεθνούς Project «Εφαρμοσμένο Θέατρο και διαπολιτισμική εκπαίδευση» που υλοποιήθηκε υπό την αιγίδα του IDEA (Διεθνής Οργανισμός για το Θέατρο/Δράμα στην Εκπαίδευση) σε συνεργασία με ANRAT (Γαλλία), TENet (πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση), AGITA (Ιταλία), BVTS (Γερμανία), ND (Ηνωμένο Βασίλειο) και BDD από το 2007 ως το 2010. Συμμετείχε στην WAAE (Παγκόσμια Συμμαχία για τις Τέχνες στην Εκπαίδευση) από την πρώτη διεθνή διάσκεψη κορυφής του Χονγκ Κονγκ το 2007 έως τη σύνοδο κορυφής Hanghzou στην Κίνα το 2016.  Από το 2017 είναι μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής και ταμίας του Διεθνούς Οργανισμού για το Θέατρο/Δράμα στην Εκπαίδευση (IDEA).(treasurer).

Η Αλεξάνδρα Ανδρούσου είναι Αναπληρώτρια  Καθηγήτρια Διδακτικής Μεθοδολογίας στο Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Σπούδασε στην Αθήνα και στο Παρίσι (PhD στην Εκπαιδευτική Επιστήμη - στην κατεύθυνση Ψυχολογία (Sorbonne - Paris V)). Από το 1997 είναι μέλος της πενταμελούς επιστημονικής επιτροπής που είναι επιφορτισμένη με το πρόγραμμα «Εκπαίδευση παιδιών της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη». www.museduc.gr. Από τον Μάρτιο του 2016 μέχρι σήμερα είναι Αντιπρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής για την Υποστήριξη της Εκπαίδευσης Παιδιών Προσφύγων του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων στην Ελλάδα. Επίσης, από τον Οκτώβριο του 2015 μέχρι σήμερα, με μια ομάδα φοιτητών και φοιτητριών  του ΤΕΑΠΗ είναι υπεύθυνη για την παιδαγωγική παρέμβαση σε παιδιά προσφύγων στην Ανοιχτή Δομή Φιλοξενίας του Ελαιώνα. Τα ερευνητικά ενδιαφέροντά της επικεντρώνονται στις μειονότητες και την εκπαίδευση, την κατάρτιση των εκπαιδευτικών και τις πρακτικές διδασκαλίας. Ασχολείται επίσης με την παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού σε ηλεκτρονική και συμβατική μορφή, είτε για παιδιά είτε για εκπαιδευτικούς (www.kleidiakaiantikleidia.net).

Ο Dr. Ömer Adıgüzel εργάζεται σε τομείς όπως το δημιουργικό δράμα, η μουσική εκπαίδευση, το θέατρο/ δράμα στα μουσεία, τα παιδικά μουσεία, η πολιτιστική παιδαγωγική, οι παραδοσιακοί χοροί κ.ά. Διεξάγει εργαστήρια σε διάφορους τομείς δημιουργικού δράματος στην Τουρκία και στο εξωτερικό. Από το 2003 είναι Πρόεδρος του Συλλόγου Σύγχρονου Δράματος (ÇDD). Είναι μέλος του Διεθνούς Συνδέσμου Θεάτρου για Παιδιά και Νέους (ASSITE), του Συνδέσμου Μουσείων Παιδιών και Νέων, της Ένωσης Εκπαιδευτικών Τέχνης (SEDER). Είναι εκπρόσωπος του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Θεάτρου/ Δράματος (ENDERED), του Διεθνούς Οργανισμού για το Θέατρο/ Δράμα στην Εκπαίδευση (IDEA) και του Γερμανικού Συλλόγου Παιγνιδιού και Θεάτρου (BAG Spiel und Theater). Είναι διαιτητής της Τουρκικής Ομοσπονδίας Παραδοσιακού Χορού. Υπηρέτησε ως πολιτιστικός διαχειριστής και ως αναπληρωτής συντονιστής του Τμήματος Υγείας, Πολιτισμού και Αθλητισμού του Πανεπιστημίου της Αγκύρας μεταξύ των ετών 2012 και 2017. Έχειβραβευτεί (TÜBA Textbooks Incentive Award και 2014 NafiAtuf Kansu Educational Encouragement Award) γιατοβιβλίοτου «Creative Drama in Education». Από το 2017, είναι ο Κοσμήτορας της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου της Άγκυρας.

Η Zsófia Jozifek εργάζεται στην Θεατροπαιδαγωγική Ομάδα (TiE) Nyitott Kör (Ανοιχτός Κύκλος). Έχει εμπειρία στο Θέατρο/ Δράμα στην Εκπαίδευση από διάφορες οπτικές γωνίες, καθώς συνάντησε τη μεθοδολογία ως συμμετέχουσα σε αντίστοιχα προγράμματα στην παιδική της ηλικία και, παράλληλα, μεγαλώνοντας έπαιξε σημαντικό ρόλο στη ζωή της καθώς και στην ακαδημαϊκή της προσέγγιση όσον αφορά τη μέθοδο. Έχει ολοκληρώσει ένα μονοετές μάθημα Παιδαγωγικής του Δράματος το 2016. Ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές της σπουδές πάνω στη Διαπολιτισμική Ψυχολογία και Εκπαίδευση στο Πανεπιστήμιο Eötvös Loránd (Ουγγαρία) το 2015. Στο ίδιο Πανεπιστήμιο ολοκλήρωσε και τις προπτυχιακές της σπουδές (Liberal Arts). Έζησε και εργάστηκε στην Ισπανία από το 2013 έως το 2015, διοργανώνοντας και εμψυχώνοντας δραστηριότητες θεάτρου δρόμου και εκπαιδευτικές δραστηριότητες για νέους με λιγότερες ευκαιρίες. Είναι εκπαιδευτικός και ηθοποιός με ενεργό δράση σε Θεατροπαιδαγωγικά Προγράμματα και εθελοντής του HUDEA

Η Χριστίνα Ζώνιου διδάσκει Υποκριτική και Κοινωνικό Θέατρο σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο ως μέλος του Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, από το 2005. Το ερευνητικό της ενδιαφέρον περιλαμβάνει τις σύγχρονες προσεγγίσεις στη σκηνοθεσία, υποκριτική και δραματουργία, την εκπαίδευση ηθοποιών, τις παραστατικές τέχνες στην εκπαίδευση, το εφαρμοσμένο / κοινωνικό θέατρο και το Θέατρο του Καταπιεσμένου. Από το 1999 έχει συνδυάσει την έρευνά της και τη θεατρική πρακτική τόσο σε επαγγελματικά πεδία όσο και σε πεδία εφαρμοσμένου θεάτρου. Έχει εργαστεί ως βοηθός σκηνοθέτη, σκηνοθέτρια, καθηγήτρια υποκριτικής και δραματουργός σε θεατρικούς οργανισμούς της Ιταλίας (μεταξύ άλλων το Laboratorio Nove, το Intercity Festival, το Teatro della Limonaia, το Teatro Verdi di Pisa, το Prima Del Teatro – Ευρωπαϊκή Σχολή για την Τέχνης του Ηθοποιού, Blanka Teatro) και στην Ελλάδα (Νέα Σκήνη). Ως καθηγήτρια, έχει επίσης επιμεληθεί παραστάσεις φοιτητών και έχει κάνει θεατρικά εργαστήρια σε πανεπιστημιακά ιδρύματα, θέατρα, σχολεία, ΜΚΟ και ομάδες πολιτών και ακτιβιστών σε πολλές χώρες του εξωτερικού. Είναι ενεργό μέλος του κινήματος του Θεάτρου του Καταπιεσμένου. Από το 2014 είναι μέλος του ΔΣ του Πανελλήνιου Δικτύου για το Θέατρο στην Εκπαίδευση. Από το 2016 είναι μέλος της Επιτροπής Σπουδών του Λυκείου Επιδαύρου. Η Χριστίνα Ζωνίου έχει προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές θεάτρου, με εξειδίκευση στη σύγχρονη θεατρική πρακτική (σκηνοθεσία, υποκριτική, δραματουργία και θεατροπαιδαγωγική), στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1997), στο Πανεπιστήμιο της Γλασκόβης (1998) , και τη σχολή υποκριτικής Laboratie Nove στη Φλωρεντία (2002)  ενώ έχει παρακολουθήσει και πολυάριθμα διεθνή σεμινάρια κατάρτισης. Κατέχει Διδακτορικό Δίπλωμα από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (2016) για την ανάπτυξη της διαπολιτισμικής επάρκειας μέσω του Θεάτρου του Καταπιεσμένου.

Ο Γιώργος Μόσχος σπούδασε νομικά στην Αθήνα και εγκληματολογία στο Λονδίνο. Εξειδικεύτηκε και εργάστηκε στους τομείς της εμψύχωσης και της υποστήριξης παιδιών και εφήβων που απειλούνται από κοινωνικό αποκλεισμό, της προάσπισης των νεανικών  δικαιωμάτων, της εκπαίδευσης  / επιμόρφωσης ενηλίκων και της θεατρικής έκφρασης παιδιών και εφήβων.  Συμμετείχε στη διοίκηση οργανώσεων και δικτύων σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Ανέλαβε τα καθήκοντα του Βοηθού Συνηγόρου του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού μόλις δημιουργήθηκε ο Συνήγορος του Παιδιού (2003) και υπηρέτησε σε αυτή τη θέση μέχρι τον Ιανουάριο του 2018. Στο πλαίσιο της αποστολής του, συναντήθηκε και συζήτησε με δεκάδες χιλιάδες παιδιά σε όλη τη χώρα και με επαγγελματίες που εργάζονται μαζί τους, υποστηρίζοντας τη συστηματική ακρόαση των απόψεων των παιδιών και τον σεβασμό των δικαιωμάτων τους. Συμμετείχε ενεργά στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Συνηγόρων του Παιδιού του οποίου διατέλεσε και Πρόεδρος. Από το 1984 μέχρι σήμερα εμψυχώνει διαρκώς θεατρικές ομάδες παιδιών και διοργανώνει δραστηριότητες εφήβων που αξιοποιούν τα εργαλεία του θεάτρου. Είναι μέλος του Πανελληνίου Δικτύου για το Θέατρο στην Εκπαίδευση.

Γεια σου! Είναι η Μετανάστευση! Θέατρο στην Εκπαίδευση: Έρευνα και πρακτική