Πέντε μουτζουρωμένα απογεύματα

Πρόγραμμα "Πέντε μουτζουρωμένα απογεύματα"

θεατροπαιδαγωγικό πρόγραμμα για τη διαφορετικότητα 
Κομοτηνή 2007

Πέντε μουτζουρωμένα απογεύματα

Πέντε μουντζουρωμένα απογεύματα
Θεατροπαιδαγωγικό Πρόγραμμα
Κομοτηνή, Ιαν-Μαίος. 2007
Σχεδιασμός-Διδασκαλία: Λαμπρίδου Σοφία, Άντζελ Δαβίδ
Έρευνα: Λιάγκης Μάριος, Κολάση Δήμητρα, Ταλέας Κώστας
Εμψύχωση: Άντζελ Δαβίδ, Κυριακίδης Γιώργος, Μαρνά Ειρήνη, Μεβουλιώτης Μάριος, Πουρσανίδου Μπέττυ

Σύντομος απολογισμός από την εφαρμογή του στην Κομοτηνή 7-11 Μαΐου 2007
Επιστρέψαμε από την Κομοτηνή έχοντας νέο υλικό στις αποσκευές μας. Το θεατροπαιδαγωγικό πρόγραμμα «5 μουντζουρωμένα απογεύματα» παρουσιάστηκε σε 10 σχολικά τμήματα δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της περιοχής της Ροδόπης και η ανταπόκριση των μαθητών και των καθηγητών-συνοδών ήταν πολύ θετική. Στόχος του προγράμματος ήταν η καλλιέργεια του σεβασμού απέναντι στο διαφορετικό.

Οι μαθητές παρακολούθησαν ένα μικρής διάρκειας παραστατικό μέρος και στην συνέχεια κλήθηκαν να συμμετάσχουν βιωματικά σε δραστηριότητες εκπαιδευτικού δράματος. Πολλές οπτικές του ίδιου προβλήματος, η αλήθεια μοιρασμένη σε όλους τους ήρωες του έργου, το αδιέξοδο επιβλητικό. Οι ισορροπίες που έπρεπε να κρατηθούν, αναλογιζόμενοι το θέμα του προγράμματος που «καίει» στην περιοχή, ήταν εξαιρετικά λεπτές.  Ποτέ, ούτε κατά την διάρκεια της έρευνας, ούτε στο σχεδιασμό ή τις πρόβες δε λησμονήσαμε το στοιχείο αυτό, πράγμα που είχε ως αποτέλεσμα τη συγγραφή ενός σεναρίου μοιρασμένου ουσιαστικά σε πέντε κέντρα βάρους -τα οποία αντιπροσωπεύουν οι πέντε ήρωες του έργου- και τα οποία συναντιούνται/τέμνονται στο πρόσωπο του πρωταγωνιστή.  Έτσι, αποφύγαμε την όποια μονομέρεια θα μπορούσε να προκύψει στην εξέταση του θέματος της διαφορετικότητας.  Σαν ασφαλιστική δικλείδα, η σκιαγράφηση των χαρακτήρων έγινε με τέτοιο τρόπο, ώστε από μόνοι τους αυτοί να μπορούν να σταθούν στα πόδια τους με την αλήθεια τους, το δίκιο των απόψεων και των θέσεών τους, την ευθύνη των πράξεών τους.  Τέλος, η συνολική φόρμα που διατηρήσαμε στο κείμενο, στηρίχθηκε σε βασικές μπρεχτικές αρχές αποστασιοποίησης, όπως είναι οι σύντομες κινηματογραφικές σκηνές ή η εισαγωγή των σκηνών με ένα σύντομο ποιητικό απόσπασμα, το όποιο προετοίμαζε το θεατή γι’ αυτό που επρόκειτο να επακολουθήσει, υπογραμμίζοντας χωρίς διδακτισμό την ανάγκη για κριτική στάση απέναντι στα πράγματα. Όλα τα παραπάνω συζητήθηκαν, σχεδιάστηκαν, δοκιμάστηκαν στις πρόβες, αλλά το ζήτημα της εφαρμογής τους ήταν ένα καθημερινό στοίχημα για τους εμψυχωτές.  Με την ψευδαίσθηση, λοιπόν, ενός διχτυού ασφαλείας, οι εμψυχωτές από τη μια και οι μαθητές από την άλλη πορεύθηκαν πάνω στο τεντωμένο σχοινί που τους οδήγησε στην άλλη μεριά, όπου συναντήθηκαν με τον Άλλον.

Πόσο εύκολο είναι να αλλάξει μία κατάσταση; Οι ήρωες είναι αυτοί που είναι και οι απόψεις τους δύσκολα αλλάζουν. Αν όμως χειρίζονταν τα πράγματα λίγο διαφορετικά, μήπως το μέλλον διαγραφόταν λιγότερο ζοφερό; Τα παιδιά ταυτίστηκαν με τον πρωταγωνιστή του έργου, έναν έφηβο που του αρέσει η σύγχρονη μουσική και τρελαίνεται για το ποδόσφαιρο και προσπάθησαν να τον βοηθήσουν στο πρόβλημα που αντιμετωπίζει. «Το μόνο που θέλω είναι να σέβεστε τις επιλογές μου» φωνάζει στα κοντινά του πρόσωπα. «Εγώ με ακούω. Εσείς ακούτε εσάς;» ρωτάει διεκδικώντας επικοινωνία.
Τα σχόλια των μαθητών στο τέλος κάθε εφαρμογής του προγράμματος έρχονταν να αποφορτίσουν τη γεμάτη ένταση ατμόσφαιρα. «Επηρεάστηκα», «Σήμερα έμαθα κάποια πράγματα που δε θα μπορούσα να τα μάθω με άλλο τρόπο», «Παίξαμε ρόλους, βιώσαμε καταστάσεις», «Το έζησα», «Δείξατε τη ζωή μου», «Δεν είχα σκεφτεί πιο πριν όλα αυτά», «Πότε θα ξαναέρθετε;», μερικές κουβέντες τους που παίρνουμε μαζί μας για να συνεχίσουμε την προσπάθεια για αυτό τον εναλλακτικό τρόπο μάθησης μέσω θεάτρου και δράματος, που για άλλη μια φορά μας έκανε να αισθανθούμε τη δύναμή του και ενίοτε τη μαγεία του.  Οι μαγικές στιγμές, λοιπόν, δεν έλειψαν και άλλοτε έβρισκαν αντανάκλαση στα χαμόγελα των μαθητών κι άλλοτε στα υγρά από συγκίνηση μάτια των εμψυχωτών.

Ευχαριστούμε θερμά όλους τους συνεργάτες που υπηρέτησαν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το πρόγραμμα, τους φορείς που μας στήριξαν με ποικίλους τρόπους, τους καθηγητές-συνοδούς που αφιέρωσαν τον πολύτιμο εκπαιδευτικό τους χρόνο και κυρίως τους μαθητές που αγκάλιασαν την προσπάθειά μας!
Δ.Α. & Σ.Λ

Οργάνωση: Λιάγκης Μάριος, Λαντζουράκη Μυρσίνη (βοηθός)
Φορείς Υλοποίησης: ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κομοτηνής, ΔΕΠΑΚ
Φορέας Υποστήριξης: Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση, μέλος του IDEA (International Drama/Theatre &  Education Association)

Πέντε μουτζουρωμένα απογεύματα
Πέντε μουντζουρωμένα απογεύματα
Θεατροπαιδαγωγικό Πρόγραμμα
Κομοτηνή, Ιαν-Μαίος. 2007
Σχεδιασμός-Διδασκαλία: Λαμπρίδου Σοφία, Άντζελ Δαβίδ
Έρευνα: Λιάγκης Μάριος, Κολάση Δήμητρα, Ταλέας Κώστας
Εμψύχωση: Άντζελ Δαβίδ, Κυριακίδης Γιώργος, Μαρνά Ειρήνη, Μεβουλιώτης Μάριος, Πουρσανίδου Μπέττυ

Σύντομος απολογισμός από την εφαρμογή του στην Κομοτηνή 7-11 Μαΐου 2007
Επιστρέψαμε από την Κομοτηνή έχοντας νέο υλικό στις αποσκευές μας. Το θεατροπαιδαγωγικό πρόγραμμα «5 μουντζουρωμένα απογεύματα» παρουσιάστηκε σε 10 σχολικά τμήματα δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της περιοχής της Ροδόπης και η ανταπόκριση των μαθητών και των καθηγητών-συνοδών ήταν πολύ θετική. Στόχος του προγράμματος ήταν η καλλιέργεια του σεβασμού απέναντι στο διαφορετικό.

Οι μαθητές παρακολούθησαν ένα μικρής διάρκειας παραστατικό μέρος και στην συνέχεια κλήθηκαν να συμμετάσχουν βιωματικά σε δραστηριότητες εκπαιδευτικού δράματος. Πολλές οπτικές του ίδιου προβλήματος, η αλήθεια μοιρασμένη σε όλους τους ήρωες του έργου, το αδιέξοδο επιβλητικό. Οι ισορροπίες που έπρεπε να κρατηθούν, αναλογιζόμενοι το θέμα του προγράμματος που «καίει» στην περιοχή, ήταν εξαιρετικά λεπτές.  Ποτέ, ούτε κατά την διάρκεια της έρευνας, ούτε στο σχεδιασμό ή τις πρόβες δε λησμονήσαμε το στοιχείο αυτό, πράγμα που είχε ως αποτέλεσμα τη συγγραφή ενός σεναρίου μοιρασμένου ουσιαστικά σε πέντε κέντρα βάρους -τα οποία αντιπροσωπεύουν οι πέντε ήρωες του έργου- και τα οποία συναντιούνται/τέμνονται στο πρόσωπο του πρωταγωνιστή.  Έτσι, αποφύγαμε την όποια μονομέρεια θα μπορούσε να προκύψει στην εξέταση του θέματος της διαφορετικότητας.  Σαν ασφαλιστική δικλείδα, η σκιαγράφηση των χαρακτήρων έγινε με τέτοιο τρόπο, ώστε από μόνοι τους αυτοί να μπορούν να σταθούν στα πόδια τους με την αλήθεια τους, το δίκιο των απόψεων και των θέσεών τους, την ευθύνη των πράξεών τους.  Τέλος, η συνολική φόρμα που διατηρήσαμε στο κείμενο, στηρίχθηκε σε βασικές μπρεχτικές αρχές αποστασιοποίησης, όπως είναι οι σύντομες κινηματογραφικές σκηνές ή η εισαγωγή των σκηνών με ένα σύντομο ποιητικό απόσπασμα, το όποιο προετοίμαζε το θεατή γι’ αυτό που επρόκειτο να επακολουθήσει, υπογραμμίζοντας χωρίς διδακτισμό την ανάγκη για κριτική στάση απέναντι στα πράγματα. Όλα τα παραπάνω συζητήθηκαν, σχεδιάστηκαν, δοκιμάστηκαν στις πρόβες, αλλά το ζήτημα της εφαρμογής τους ήταν ένα καθημερινό στοίχημα για τους εμψυχωτές.  Με την ψευδαίσθηση, λοιπόν, ενός διχτυού ασφαλείας, οι εμψυχωτές από τη μια και οι μαθητές από την άλλη πορεύθηκαν πάνω στο τεντωμένο σχοινί που τους οδήγησε στην άλλη μεριά, όπου συναντήθηκαν με τον Άλλον.

Πόσο εύκολο είναι να αλλάξει μία κατάσταση; Οι ήρωες είναι αυτοί που είναι και οι απόψεις τους δύσκολα αλλάζουν. Αν όμως χειρίζονταν τα πράγματα λίγο διαφορετικά, μήπως το μέλλον διαγραφόταν λιγότερο ζοφερό; Τα παιδιά ταυτίστηκαν με τον πρωταγωνιστή του έργου, έναν έφηβο που του αρέσει η σύγχρονη μουσική και τρελαίνεται για το ποδόσφαιρο και προσπάθησαν να τον βοηθήσουν στο πρόβλημα που αντιμετωπίζει. «Το μόνο που θέλω είναι να σέβεστε τις επιλογές μου» φωνάζει στα κοντινά του πρόσωπα. «Εγώ με ακούω. Εσείς ακούτε εσάς;» ρωτάει διεκδικώντας επικοινωνία.
Τα σχόλια των μαθητών στο τέλος κάθε εφαρμογής του προγράμματος έρχονταν να αποφορτίσουν τη γεμάτη ένταση ατμόσφαιρα. «Επηρεάστηκα», «Σήμερα έμαθα κάποια πράγματα που δε θα μπορούσα να τα μάθω με άλλο τρόπο», «Παίξαμε ρόλους, βιώσαμε καταστάσεις», «Το έζησα», «Δείξατε τη ζωή μου», «Δεν είχα σκεφτεί πιο πριν όλα αυτά», «Πότε θα ξαναέρθετε;», μερικές κουβέντες τους που παίρνουμε μαζί μας για να συνεχίσουμε την προσπάθεια για αυτό τον εναλλακτικό τρόπο μάθησης μέσω θεάτρου και δράματος, που για άλλη μια φορά μας έκανε να αισθανθούμε τη δύναμή του και ενίοτε τη μαγεία του.  Οι μαγικές στιγμές, λοιπόν, δεν έλειψαν και άλλοτε έβρισκαν αντανάκλαση στα χαμόγελα των μαθητών κι άλλοτε στα υγρά από συγκίνηση μάτια των εμψυχωτών.

Ευχαριστούμε θερμά όλους τους συνεργάτες που υπηρέτησαν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το πρόγραμμα, τους φορείς που μας στήριξαν με ποικίλους τρόπους, τους καθηγητές-συνοδούς που αφιέρωσαν τον πολύτιμο εκπαιδευτικό τους χρόνο και κυρίως τους μαθητές που αγκάλιασαν την προσπάθειά μας!
Δ.Α. & Σ.Λ

Οργάνωση: Λιάγκης Μάριος, Λαντζουράκη Μυρσίνη (βοηθός)
Φορείς Υλοποίησης: ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κομοτηνής, ΔΕΠΑΚ
Φορέας Υποστήριξης: Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση, μέλος του IDEA (International Drama/Theatre &  Education Association)