«Καθημερινές ιστορίες μέσα από το ίχνος, την κίνηση και τον ήχο»

Αθήνα, 22/03/2025, εργαστήριο για εκπαιδευτικούς, Βαγγέλης Κολότσιος, Ελίνα Βαφειάδη

“Καθημερινές ιστορίες μέσα από το ίχνος, την κίνηση και τον ήχο”
Μια συμπεριληπτική προσέγγιση εμπνευσμένη από την παιδαγωγική
του τόπου, την κινησιολογία και το έργο της Trisha Brown

Βαγγέλης Κολότσιος, εκπαιδευτικός
Ελίνα Βαφειάδη εκπαιδευτικός

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ

Στο Διεθνές Συνέδριο "Θέατρο & Συμπεριληπτική Εκπαίδευση"

Αθήνα 21, 22, 23 Μαρτίου 2025

Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση

Γλώσσα: Ελληνικά

Θέσεις περιορισμένες
 

Περιγραφή εργαστηρίου

Το συγκεκριμένο εργαστήριο συνδυάζει την παιδαγωγική του τόπου, την δημιουργία προσωπικών πολυτροπικών χαρτών μέσω κινησιολογικών και ηχομιμητικών πρακτικών και την καλλιτεχνική τεχνική της Trisha Brown από το έργο της «It’s a draw». Η πρόταση αυτή επικεντρώνεται στη δημιουργία μιας καλλιτεχνικής δράσης που θα επιτρέψει στις μαθητ(ρι)ες  να αποτυπώσουν πάνω σε μεγάλα χαρτιά τις προσωπικές τους εμπειρίες μέσω της ενσώματης εικαστικής δημιουργίας, χρησιμοποιώντας το σώμα τους. Στοχεύει στην διαπολιτισμική αλληλεπίδραση, εξερευνά και διαμορφώνει ένα χώρο ελεύθερης έκφρασης και συμπερίληψης.

Η πρόταση αντλεί έμπνευση ως προς την μεθοδολογία της από την παιδαγωγική του τόπου, που δίνει έμφαση στη σύνδεση των μαθητ(ρι)ών με τα τοπικά βιώματα και τη δημιουργία προσωπικών χαρτών. Τα παιδιά ανταλλάσσουν και εξερευνούν διαφορετικές εμπειρίες, ιστορίες και αξίες της καθημερινότητάς τους και παρατηρούν κοινούς ή διαφορετικούς σταθμούς, ανοίγοντας χώρο προς συζήτηση. Η τεχνική της Trisha Brown, που συνδυάζει τη χορογραφία με την εικαστική τέχνη, μετατρέπει τις κινήσεις του σώματος σε οπτικές αναπαραστάσεις. Αυτό επιτρέπει τη συναισθηματική και καλλιτεχνική έκφραση και ενισχύει την διαπολιτισμική επικοινωνία, παρακάμπτοντας γλωσσικά και πολιτισμικά εμπόδια.

H πρόταση όπως έχει σχεδιαστεί για εφήβους/ες αποτελείται από 3 στάδια:

Στο πρώτο μέρος παρουσιάζονται στις μαθητ(ρι)ες τα έργα της Trisha Brown και διαφορετικοί τύποι χαρτών ως αφόρμηση και γίνεται συζήτηση για τις προσωπικές τους εμπειρίες στην πόλη. Στη συνέχεια ανά ομάδες τα παιδιά θα κληθούν να αποτυπώσουν σε μεγάλα χαρτιά που βρίσκονται στο πάτωμα μια καθημερινή μέρα από την ζωή τους, αποτυπώνοντας με την μορφή μιας γραμμής τα συμβάντα που τους μένουν στο νου καθόλη την ημέρα. Θα χρησιμοποιηθεί, εδώ το εργαλείο του cognitive mapping ώστε να καταγράψουν τα ίδια τα άτομα πως βιώνουν την καθημερινότητά τους στην περιοχή που διαμένουν.

Στο δεύτερο μέρος, τα παιδιά θα πλοηγηθούν πάνω σε αυτούς τους χάρτες αποδίδοντας με το σώμα τους και την κίνησή τους τις εμπειρίες που αποτύπωσαν στο χαρτί. Καθώς το κάθε άτομο θα πλοηγείται πάνω στο χαρτί του θα συνδιαλέγεται με το διπλανό του, διασχίζοντας κοινούς σταθμούς και δημιουργώντας σταδιακά μία χορογραφία. Οι κινητικές τους διαδρομές που θυμίζουν το παιχνίδι “παντομίμα” θα συνοδευτούν από ήχους που παράγει το σώμα. Θα ακολουθήσουν ηχοκινητικές ασκήσεις, αλληλεπιδρώντας σε ομάδες.

Στο τρίτο μέρος οι μαθητ(ρι)ες θα έχουν την ευκαιρία να χρωματίσουν ελεύθερα πάνω στους χάρτες που έχουν δημιουργήσει προηγουμένως χρησιμοποιώντας το σώμα τους, επηρεασμένα από το έργο της Trisha Brown. Λαδοπαστέλ θα βρίσκονται σκόρπια πάνω στο χαρτί και οι συμμετέχουσες/οντες θα πειραματιστούν προσπαθώντας να χρωματίσουν τις εμπειρίες τους που απέδωσαν προηγουμένως με τη μορφή χαρτών, όμως χρησιμοποιώντας το σώμα τους και όχι πλέον τα χέρια τους. Αυτός ο περιορισμός, όπως χρησιμοποιήθηκε και από την Trisha Brown, θα ανοίξει το δρόμο για ένα πιο απελευθερωτικό και αφηρημένο εικαστικό αποτέλεσμα δημιουργώντας χρώματα και ίχνη πάνω στο χαρτί.

Κλείνοντας την δράση τα παιδιά θα παρατηρήσουν το έργο τους, θα κουβεντιάσουν και θα προτείνουν ό,τι θέλουν να αλλάξουν-προσθέσουν στην διαδρομή του χάρτη τους. Μέσω του συνδυασμού των διαφορετικών τεχνικών που περιλαμβάνει το εργαστήρι επιδιώκεται η ενίσχυση της δημιουργικότητας και της συναισθηματικής απελευθέρωσης των παιδιών και η μεταξύ τους αλληλεπίδραση, πέρα από γλωσσικά και πολιτισμικά όρια. Τα παιδιά αναμένεται να αποκτήσουν δεξιότητες στη χαρτογράφηση και την καλλιτεχνική έκφραση, να αναπτύξουν μεγαλύτερη κατανόηση για την πόλη και τον πολιτισμό τους.

Η παραπάνω πρόταση απευθύνεται σε σχολικές τάξεις/ομάδες μεικτού πληθυσμού που μιλάνε διάφορες γλώσσες καθώς απευθύνεται και σε μαθητές/τριες προσφύγων.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το εργαστήριο απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς και όσους /όσες επιθυμούν να ενσωματώσουν δημιουργικές και διαπολιτισμικές μεθοδολογίες στην διδασκαλία τους, ενισχύοντας την έκφραση και την αλληλεπίδραση των μαθητ(ρι)ών τους. Δεν απαιτείται προηγούμενη καλλιτεχνική εμπειρία, αλλά οι συμμετέχουσες/οντες θα πρέπει να φορούν άνετα ρούχα που επιτρέπουν την ελεύθερη κίνηση. Το εργαστήριο περιλαμβάνει ασκήσεις με πιθανή σωματική επαφή.

Βιβλιογραφικές αναφορές

Demarest, A. B. (2015). Place-based curriculum design: Exceeding standards through local investigations. Routledge.

Harmon, K. (2004). You are here: Personal geographies and other maps of the imagination. Princeton Architectural Press.

McInerney, P., Smyth, J., & Down, B. (2011). ‘Coming to a place near you?’ The politics and possibilities of a critical pedagogy of place-based education. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 39(1), 3–16.

Rosenberg, S. (2016). Trisha Brown: Choreography as visual art. Wesleyan University Press.

Turchi, P. (2007). Maps of the imagination: The writer as cartographer. Trinity University Press.

Wattchow, B., & Brown, M. (2011). A pedagogy of place: Outdoor education for a changing world. Monash University Publishing.

Η Ελίνα Βαφειάδη είναι μαθηματικός και χορεύτρια με εξειδίκευση στις κρουστικές μορφές έκφρασης, tap dance και το body music. Εργαζόμενη στη μη τυπική εκπαίδευση προσφυγικού και μεταναστευτικού πληθυσμού, εστιάζει στη διαθεματική εκπαίδευση μέσω STEAM, συνδυάζοντας τις θετικές επιστήμες με την δημιουργική κίνηση και τον ήχο. Παράλληλα, διαθέτει πολυετή εμπειρία στη διδασκαλία κλακετών και body music σε παιδιά και ενήλικες, με στόχο την ενίσχυση της ρυθμικής αντίληψης και της σωματικής έκφρασης. Η συμμετοχή της σε μουσικά projects ως κλακετίστρια και η χρήση του σώματος ως μουσικό εργαλείο την οδηγεί στην εξερεύνηση των συνδέσεων που υπάρχουν ιστορικά στη μουσική και στον χορό και στον τρόπο που αυτές εξελίσσονται. 

Ο Βαγγέλης Κολότσιος είναι εκπαιδευτικός με εξειδίκευση στη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας σε πρόσφυγ(ισσ)ες και μετανάστ(ρι)ες. Διαθέτει μεταπτυχιακό τίτλο στα Ανθρώπινα Δικαιώματα, στην Πολιτισμική Πληροφορική και στις Ψηφιακές Μορφές Τέχνης και έχει αναπτύξει και εφαρμόσει εκπαιδευτικές προσεγγίσεις βασισμένες στην επικοινωνιακή διδασκαλία και δραστηριότητες προσανατολισμένες στη δράση και τα projects. Ειδικεύεται στη δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού τόσο για δια ζώσης όσο και για ηλεκτρονικές τάξεις, και έχει ενσωματώσει καλλιτεχνικές δραστηριότητες για την ενίσχυση της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Παράλληλα, ασχολείται με την εικονογράφηση και την δημιουργία εθνογραφικού κόμικ, συνδυάζοντας την επαγγελματική εμπειρία με την καλλιτεχνική έκφραση.

*Τα υλικά μας είχαν ενημερώσει από το Συνέδριο πως θα τα προμηθευτούμε εμείς. Σε περίπτωση που υπάρχει όμως η δυνατότητα να τα παρέχει η Γραμματεία του Συνεδρίου θα μας εξυπηρετούσε.