Μονόλογοι στην καραντίνα: ένα ταξίδι με τις λέξεις
Παιδιά άγνωστα για μένα μέχρι πριν λίγες εβδομάδες: η Ανίς, ο Κούρος, ο Χαλίντ, ο Μποραχάν, η Φάτεμε, η Μάσομε, η Μαριάμ και η Ζάχρα. Ενώ εγώ βρισκόμουν στο ορεινό Πήλιο, συνδεθήκαμε όλοι μαζί μέσα από τις οθόνες μας και γίναμε μια ομάδα. Για περίπου τρεις εβδομάδες ήρθαμε πιο κοντά, μοιραστήκαμε σκέψεις, συναισθήματα, προβληματισμούς, φόβους, ελπίδες. Γράψαμε, συζητήσαμε, γελάσαμε, συγκινηθήκαμε. Με τη βοήθεια της τεχνολογίας ήρθαμε σ’ επαφή άνθρωποι από διαφορετικά μέρη και κουλτούρες και, παρ’ όλη τη φυσική απόσταση που μας χώριζε, καταφέραμε να δημιουργήσουμε. Κλείνοντας αυτόν τον κύκλο των εργαστηρίων δεν θα μπορούσα παρά να νιώθω ευγνωμοσύνη προς αυτές τις έφηβες και τους έφηβους, γιατί βγήκα από αυτή την εμπειρία πιο πλούσια πνευματικά, πιο γεμάτη ψυχικά. Τώρα πια ο καθένας έχει ήδη πάρει το δρόμο του, κάποια μέλη της ομάδας ίσως μετακινηθούν από τις δομές στις οποίες βρίσκονται, ίσως βρεθούν σε άλλες χώρες ή ίσως επιστρέψουν στην πατρίδα τους, όμως αυτή η κοινή εμπειρία θα συνεχίσει να μας συνδέει, με τις λέξεις ως βασική μαγιά. Το βιβλίο που θα προκύψει το φαντάζομαι σαν μια σύγχρονη κιβωτό διάσωσης των πολύτιμων εμπειριών αυτών των εφήβων στην εποχή του κορονοϊού. Καλοτάξιδο να είναι!
Δήμητρα Διδαγγέλου, συγγραφέας
“Για μένα ήταν χαρά να συμμετάσχω στη δράση “Μονόλογοι σε καραντίνα” γιατί ένιωσα πόσο μεγάλη σημασία είχε για τα παιδιά εκείνη την περίοδο να μπορέσουν να εκφράσουν τους φόβους και τις ελπίδες τους σ' αυτό το πλαίσιο, όπου ένιωθαν ασφαλή, δουλεύοντας δηλαδή ανά ζεύγη μόνο μαζί μου στο κοντέινερ και χωρίς ρίσκο επιμόλυνσης από τη διαδικασία της επικοινωνίας με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας, ενώ παράλληλα κατόρθωσαν να γνωριστούν με συνομιλήκους/ -ες τους σε πολλά μέρη της Ελλάδας, ν' αποκτήσουν μια αίσθηση συνεργατικής κοινότητας, να προωθήσουν τις αφηγηματικές κι αναστοχαστικές δεξιότητές τους, να αναπτύξουν τη φαντασία τους και να ολοκληρώσουν τα έργα τους προσθέτοντας τα εξαιρετικά, εικαστικά τους "ψυχογραφήματα". Εν ολίγοις, διαπίστωσα ότι το εργαστήριο τους έδωσε μεγάλη χαρά και διέξοδο από το κλίμα των ημερών που κυριαρχούνταν από την ιδέα του θανάτου.”
Σόνια Βλάχου, Συντονίστρια Εκπαίδευσης Προσφύγων (ΣΕΠ), ΚΦ Φιλιππιάδας Πρεβέζης, Ιούνιος 2020
"Είναι πραγματικά εντυπωσιακό πως, μέσα στις συνθήκες απομόνωσης όπου παράχθηκε το υλικό των «Μονολόγων σε καραντίνα», οικοδομήθηκαν τόσο στενές σχέσεις. Αφουγκραστήκαμε το βίωμα του διπλού εγκλεισμού των εφήβων προσφύγων και την επίδραση που είχε πάνω τους, γνωρίσαμε τις ιδιαίτερες εμπειρίες τους, ήρθαμε πολύ κοντά τους και ακούσαμε τις προσδοκίες αλλά και τις απογοητεύσεις και τις αγωνίες τους. Στην τελευταία διαδικτυακή συνάντηση ήταν πολύ ενδιαφέρουσα η αντίδρασή τους στην ερώτηση για το πώς βλέπουν το μέλλον τους: έφερε ένα ξέσπασμα για τον στιγματισμό και τις διακρίσεις που έχουν υποστεί και μας έκανε για λίγο να νοιώσουμε τη θέση τους, κάτι που είναι και ο ουσιαστικός στόχος του προγράμματος «Κι αν ήσουν εσύ». Από την άλλη μεριά σκέφτομαι ότι το υλικό των «Μονολόγων σε καραντίνα» αποτελεί ένα ιδιαίτερο ιστορικό τεκμήριο. Δημιουργήθηκε μέσα στη ιστορική συγκυρία όπου συγκλίνουνοι δύο προκλήσεις που αμφισβητούν δυναμικά τις ψευδαισθήσεις της Δύσης για έναν παγκοσμιοποιημένο ανοιχτό κόσμο στον 21ο αιώνα: από την μια το προσφυγικό, που αναδεικνύει τις εγκληματικές αντιφάσεις της πολιτικής της Ευρώπης που στέκεται αμήχανη και μετέωρη μεταξύ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των κλειστών συνόρων της «Ευρώπης- φρούριο». Και από την άλλη η πανδημία του COVID-19, που τσαλάκωσε τις εξαγγελίες για αλληλεγγύη και συνεργασία των κρατών της Ευρώπης και του κόσμου. Οι έφηβοι αυτοί, που αποτύπωσαν αυτήν την συγκυρία, διασχίζουν υλικά και φαντασιακά σύνορα και με την έκφρασή τους και την δυναμική τους μας δείχνουν τον δρόμο αντιμετώπισης και διαχείρισης των παγκόσμιων κρίσεων που έρχονται. Τους ευγνωμονούμε από καρδιάς γι΄αυτό.
Διονύσης Παύλου, Συντονιστής Εκπαίδευσης Προσφύγων ΚΦ Καρά Τεπέ, Λέσβος
Η ιδέα που γίνεται κίνητρο
Είναι αρκετά χρόνια που ασχολούμαι με το προσφυγικό και, επειδή κι εγώ υπήρξα πρόσφυγας, μπορώ να κατανοήσω την ανάγκη αυτών των ανθρώπων για ένα χαμόγελο και μια ζεστή κουβέντα. Μια ιδέα μπορεί να δώσει ελπίδα και κίνητρο για μια τεράστια αλλαγή στη ζωή κάποιων ανθρώπων.
Όταν μου μίλησαν την πρώτη φορά για την ιδέα του εργαστηρίου δημιουργικής γραφής, μου άρεσε και ανέλαβα πρόθυμα τη διερμηνεία και τις μεταφράσεις των κειμένων. Αρχικά δεν πίστευα ότι για ένα τέτοιο θέμα μπορούν να γράψουν πολλά πράγματα τα παιδιά, ειδικά σε αυτή την ηλικία. Μετά την πρώτη διαδικτυακή συνάντηση ξεκίνησε ο βομβαρδισμός των κειμένων και άρχισα να τα διαβάζω πρόχειρα. Ύστερα από μια ώρα άρχισα ξανά από την αρχή, όχι μόνο για να τα μεταφράσω, άλλα γιατί μου κίνησαν το ενδιαφέρον. Τα παιδιά συνήθως δεν δείχνουν τόσο μεγάλο ενδιαφέρον για τη γραφή, αλλά εδώ ήταν αλλιώτικα: σαν να διψούσαν για έκφραση, για να ακουστεί η φωνή τους, για ένα χαμόγελο. Το διαπίστωσα καθ΄ όλη τη διάρκεια του εργαστηρίου. Όταν τελείωνε η συνάντηση, τους λέγαμε δύο με τρεις φορές να κλείσουν την κάμερά τους, δεν το έβλεπαν ως υποχρέωση, αλλά με αγάπη και ήθελαν να κερδίσουν κάποια λεπτά παραπάνω από τη συνάντηση.
Μετά την τρίτη συνάντηση κάθισα στο τραπέζι και ασχολήθηκα με τις μεταφράσεις. Διαβάζω ένα κείμενο και αρχίζει να με διαπερνά ανατριχίλα, σαν να μου μιλούσαν οι λέξεις, την ίδια στιγμή ψάχνω τις κατάλληλες λέξεις. Όταν τελείωσα τη μετάφραση ένιωθα την ανάγκη να μοιραστώ με κάποιον αυτό το κείμενο. Στην πραγματικότητα δεν μπορούσα να το μοιραστώ με κανέναν. Δεν πέρασαν μερικά δευτερόλεπτα και το έστειλα σε μια φίλη μου. Αρχικά ούτε εκείνη πίστεψε ότι αυτά τα παιδιά θα μπορούσαν να γράψουν ένα τέτοιο κείμενο. Μόνο σε βιβλία λογοτεχνίας μπορεί να συναντήσει κάποιος ένα παρόμοιο κείμενο…
Ρεζά Γκολάμι, διερμηνέας
Μεγάλη η χαρά μου που συμμετείχα σε μια τόσο ωραία και συντονισμένη προσπάθεια. Είναι σημαντικό για εμάς τους εκπαιδευτικούς να εμπλεκόμαστε σε δραστηριότητες που μας εμπνέουν για ένα δημοκρατικό και πραγματικά συμπεριληπτικο σχολείο.
Μαρία Αργυρού, εκπαιδευτικός
Καραντίνα: μια εμπειρία πρωτόγνωρη, δύσκολη και ταυτόχρονα δημιουργική... Με υποχρέωσε με έναν μοναδικό τρόπο να κοιτάξω μέσα στα μάτια όλα όσα έχω στη ζωή μου και ενδεχομένως μέχρι τώρα να θεωρούσα αυτονόητα, με βοήθησε δίνοντας μου απλόχερα χρόνο να τον αφιερώσω σε όσα ουσιώδη πιθανόν να είχα παραμερίσει, μου έδωσε την ευκαιρία να πετάξω μακριά πράγματα ανούσια και περιττά. Σε αυτό συνέβαλλαν και τα εύστοχα ερωτήματα που έθετε η συγγραφέας-εμψυχώτρια της ομάδας μου στις "συναντήσεις" μας, η κα. Διδαγγέλου... Περισσότερο όμως από όλα, ευχαριστώ το Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση που μου έδωσε την ευκαιρία να "συναντηθώ" με αγαπημένα μου προσωπάκια από το Κέντρο Φιλοξενίας που δεν έβλεπα λόγω καραντίνας, να γνωρίσω κι άλλα όμορφα εφηβάκια κι όλοι μαζί να συζητήσουμε για θέματα της επικαιρότητας που μας απασχολούσαν την δύσκολη περίοδο της καραντίνας.
Βικτώρια Κοεμτζοπούλου, Συντονίστρια Εκπαίδευσης Προσφύγων, ΚΦ Διαβατά Θεσσαλονίκης