ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΔΙΚΤΥΟ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (ΠΔΘΕ)
Πρόσκληση για τον Εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου στην Εκπαίδευση 2025
«Μπροστά στις νέες προκλήσεις 2025: Διεκδικώντας τις ισότητες»
ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΕ ΣΧΟΛΕΙΑ
Το Μήνυμα του ΔΣ του ΠΔΘΕ
Από το 2008 ο Διεθνής Οργανισμός για το Θέατρο στην Εκπαίδευση IDEA (International Drama/Theatre & Education Association) έχει ορίσει την 27η Νοεμβρίου ως Παγκόσμια
Ημέρα Θεάτρου στην Εκπαίδευση και κάθε χρόνο καλεί τα μέλη του και όλ*ες όσ*ες εμπλέκονται με το θέατρο, το Εκπαιδευτικό Δράμα, τις παραστατικές τέχνες στην τυπική ή
μη τυπική εκπαίδευση, να τη γιορτάζουν με εκδηλώσεις, παραστάσεις, επιμορφωτικές συναντήσεις, παρεμβάσεις σε σχολεία κ.ά.
Το Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση, τακτικό μέλος του IDEA, συμμετέχει και φέτος στις εκδηλώσεις αυτές διοργανώνοντας ημερίδες σε διάφορες πόλεις
και καλώντας εκπαιδευτικούς, θεατροπαιδαγωγούς, καλλιτέχνες, θεατρολόγους, φοιτητ*ριες και μαθήτ*ριες να γιορτάσουν την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου στην Εκπαίδευση στις 27 Νοεμβρίου 2025. Για φέτος το γενικό θεματικό πλαίσιο των δράσεων είναι: Μπροστά στις νέες προκλήσεις 2025: «Διεκδικώντας τις Ισότητες»
Φέτος καλούμαστε να εξερευνήσουμε, μέσα από θεατρικές δράσεις, εργαστήρια και δρώμενα, τα όρια και τις ρωγμές της κοινωνικής πραγματικότητας. Να σταθούμε απέναντι σε ό,τι χωρίζει, υποβαθμίζει, αποκλείει, φιμώνει, αναζητώντας τρόπους ενδυνάμωσης και επανασύνδεσης μέσα από τη συλλογική δημιουργία και τη δύναμη της σκηνικής πράξης. Να δούμε πώς το θέατρο μπορεί να λειτουργήσει ως καθρέφτης και ταυτόχρονα ως μοχλός αλλαγής, ως ένα πεδίο όπου κάθε φωνή ακούγεται και κάθε άνθρωπος βρίσκει τη δική του θέση μέσα σε έναν κόσμο που μας χωρά όλους. Στην Ελλάδα του σήμερα, οι ανισότητες δεν είναι αφηρημένες έννοιες∙ είναι εμπειρίες που καθορίζουν ζωές. Στην εκπαίδευση, παίρνουν τη μορφή σχολείων
διαφορετικών ταχυτήτων, μαθητών που ξεκινούν από διαφορετικές αφετηρίες, και εκπαιδευτικών που παλεύουν σε συνθήκες πίεσης και ασφυκτικών περιορισμών. Στενότητα
πόρων, στενότητα χώρων, στενότητα πνευματικού ορίζοντα- δημιουργικότητας και ελεύθερου χρόνου για στοχασμό, καλλιέργεια φαντασίας και συναισθήματος. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον οι ανισότητες οξύνονται και η σχολική κοινότητα ασφυκτιά μέσα σε μια ατμόσφαιρα αυξανόμενου φόβου, βίας και κοινωνικού αποκλεισμού. Την ίδια στιγμή, η θεατρική αγωγή και οι τέχνες, που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως γέφυρες κατανόησης και ψυχικής ισορροπίας, συστηματικά υποβαθμίζονται. Το καίριο ερώτημα είναι πλέον πόσο ακόμα θα παρατηρούμε τη διόγκωση των ανισοτήτων, χωρίς να διεκδικούμε ένα ισχυρό αντίβαρο που να συνδέει τη γνώση με την εμπειρία, τη λογική με το συναίσθημα και την εκπαίδευση με την ανθρωπιά. Το θέατρο, ως ζωντανή πράξη συνάντησης και επικοινωνίας, μπορεί να ανοίξει δρόμους κατανόησης και καλλιέργειας της ενσυναίσθησης μέσα στις σχολικές κοινότητες, δίνοντας φωνή σε όσους συχνά μένουν αόρατοι.
Ας μετατρέψουμε τις σχολικές αίθουσες σε χώρους διαλόγου και ισότιμης συμμετοχής∙ γιατί το θέατρο δεν είναι μόνο τέχνη — είναι πράξη ελευθερίας και βαθιάς μάθησης.
Η φετινή θεματική «ομπρέλα» στοχεύει να απαντήσει στις ανισότητες της εποχής με αντίδοτο την αλληλεγγύη, την ενδυνάμωση, την αλληλοϋποστήριξη, τη φροντίδα.
Περιλαμβάνει έννοιες / λέξεις κλειδιά όπως κοινωνία, ανισότητες ως κοινωνικό ζήτημα, αποκλεισμός, ενδυνάμωση, συμπερίληψη, αποδοχή, συμμετοχή, συνεργασία, συλλογική
δράση, μαζί.
Μπορεί να προσεγγιστεί μέσα από το θέατρο ή άλλες παραστατικές τέχνες (χορός/σώμα, performance - in situ ή περιπατητικά δρώμενα, κινηματογράφος κ.ά.). Κάθε συντονιστικό
γραφείο/ τοπικός σύνδεσμος μπορεί φυσικά να την αξιοποιήσει σύμφωνα με τις δικές του ανάγκες και δυνατότητες. Ελπίζουμε να αποτελέσει έμπνευση για δράσεις και εκδηλώσεις
σε όλες τις πόλεις, να πυροδοτήσει νέες ιδέες ή/και να συνδυαστεί με ήδη υπάρχουσες.
Μια παγκόσμια ημέρα δεν είναι ένας απλός εορτασμός — είναι μια σπίθα συμμετοχής, διεκδίκησης, αλλαγής. Οι τέχνες και το θέατρο στην εκπαίδευση δεν είναι πολυτέλεια∙ είναι δικαίωμα και ανάγκη, είναι πράξη ελευθερίας, παιδείας και κοινωνικής ευθύνης. Όπως υπογραμμίζει η Διακήρυξη της Αθήνας (WAAE, 2024), «η εκπαίδευση στις τέχνες έχει τη δύναμη να μεταμορφώνει τους ανθρώπους, τις κοινότητες και τις κοινωνίες, καλλιεργώντας ενσυναίσθηση, δημοκρατία και προσωπική ανάπτυξη». Ας μετατρέψουμε, λοιπόν, αυτή την ημέρα σε αφετηρία δράσης — για μια εκπαίδευση που εμπνέει, ενώνει και απελευθερώνει.
Στο “χρήσιμο υλικό” της ιστοσελίδας www.theatroedu.gr θα βρείτε προτάσεις και ιδέες. Για να εμπλουτίσουμε αυτό το αρχείο καλό θα ήταν όσες ομάδες, εκπαιδευτικοί, φορείς ή άτομα πραγματοποιήσουν σχετικές δράσεις και εκδηλώσεις να μας στείλουν μια αποτύπωση και φωτογραφικό υλικό για τη δράση που υλοποίησαν στο info@theatroedu.gr, έτσι ώστε να το αναρτήσουμε στην ιστοσελίδα μας. Με αυτόν τον τρόπο θα συνθέσουμε τη συνολική εικόνα των δράσεων σε όλη την Ελλάδα και με αυτό το τρόπο θα μοιραστούμε τον ενθουσιασμό μας και τις δημιουργικές μας ιδέες.
Το ΔΣ του Πανελλήνιου Δικτύου για το Θέατρο στην Εκπαίδευση
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
το Μήνυμα της Προέδρου του IDEA
Φέτος είναι η 18η φορά που γιορτάζουμε την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου στην Εκπαίδευση, από τότε που η Tintti Karppinen πρότεινε να καθιερωθεί ο εορτασμός της. Τα θέματα για τον εορτασμό της Ημέρας έχουν αλλάξει με τα χρόνια. Φέτος, μια χρονιά όπου βρισκόμαστεμέσασε σύγχυση για το σκοτάδι και την καταστροφή που φαίνεται να κυριαρχούν στον κόσμο, αποφασίσαμε το κεντρικό θέμα να είναι το «Θέατρο για την Ελπίδα». Θα ήθελα να προσθέσω ως υπότιτλο στο μήνυμά μου τη φράση «Η Ελπίδα σε Δράση».
Το να υπάρχουμε απλώς και να ελπίζουμε σε αυτές τις ακραίες εποχές δεν είναι αρκετό. Δενείμαστε σε θέση να καθόμαστε και να περιμένουμε να έρθουν καλύτερες μέρες ή ναλυθούντα πράγματα από μόνα τους. Η Rebecca Solnit γράφει ότι η ελπίδα είναι «μια αγκαλιά αυτού που δεν γνωρίζουμε με αυτόπου δεν μπορούμε να γνωρίσουμε» και επίσης «ένα τσεκούρι για να σπας πόρτες σε περίπτωση ανάγκης». Βρισκόμαστε σε καιρούς «ριζοσπαστικής ελπίδας», όπως εξηγεί ο Jonathan Lear. «Ριζοσπαστική ελπίδα σημαίνει να εκπαιδευόμαστε στις δυνατότητες και να δρούμε προληπτικά ώστε να τις μετατρέψουμε σε υπόσχεση. Είναι το να πιστεύουμε ότι υπάρχουντρόποι να προχωρήσουμε, να επιβιώσουμε, να αντισταθούμε και να υπερισχύσουμε, χωρίςναγνωρίζουμε ακριβώς πού θα βρισκόμαστε όταν φτάσουμε».
Η δουλειά που κάνουμε στο πεδίο του θεάτρου στην εκπαίδευση ουσιαστικά σημαίνει ακριβώς αυτό: να επαναφανταζόμαστε το μέλλον, να αναδημιουργούμε τον κόσμο και τονεαυτό μας σε κάθε μάθημα θεάτρου, μέσα από κάθε διαδικασία. Μέσα από τη δουλειά μας παρουσιάζουμε στον κόσμο τον εαυτό μας και την ουσίαμας. Έχουμε τη δυνατότητα να μεταμορφωθούμε μέσα σε αυτή τη διαδικασία και, μεταμορφώνοντας τον εαυτό μας, μεταμορφώνουμε τον κόσμο. Είμαι μάρτυρας αυτής τους επίδρασης σε θεατροπαιδαγωγούς, δασκάλους/ες, μαθητές/μαθήτριες και επαγγελματίες του θεάτρου, καθώς ταξιδεύω ανά τον κόσμο σε εκδηλώσεις οργανωμένες από τα μέλη μας - συνέδρια, συνελεύσεις, φεστιβάλ - όπουέχωτηντιμή να εκφωνώ κεντρικές ομιλίες, να μιλώ σε πάνελ ή να εμψυχώνω εργαστήρια. Πρόσφατα, στο Συνέδριο που διοργανώθηκε από το Contemporary Drama AssociationστηνΆγκυρα, όταν στο εργαστήριο που εμψύχωσα οι συμμετέχοντες/ουσες κλήθηκαν ναπεριγράψουν την πορεία της ζωής τους και να σημειώσουν τα καθοριστικά γεγονόταπουτηνάλλαξαν, σχεδόν όλοι/ες ανέφεραν τη χρονιά που ήρθαν σε επαφή με το δράμα/θέατρο. Κάποιοι περιέγραψαν την εμπειρία σαν λουλούδια που άρχισαν να ανθίζουν στις καρδιές τους, κάποιοι σαν να βρήκαν επιτέλους ειρήνη και δημιουργικότητα μέσα τους. Κάποιοι σαν νααπέκτησαν επιτέλους τρόπο έκφρασης, αντίστασης και δημιουργίας για ένα καλύτερομέλλον. Στο Συνέδριο στο Βουκουρέστι, που διοργανώθηκε από το UNATC, μια νεαρή μητέρα είπε ότι όταν είδε τα παιδιά της να παρουσιάζουν και να παίζουν σε ένα μάθημα θεάτρου, ήταν σαννατα έβλεπε για πρώτη φορά όπως πραγματικά είναι.
Το θέατρο μας βοηθά να γνωρίσουμε και να κατανοήσουμε τον εαυτό μας και τον κόσμο στον οποίο ζούμε. Αλλά έχει επίσης έναν ενεργό ρόλο στην αλλαγή της πραγματικότητας, τουλάχιστον για όσο διαρκεί το εργαστήριο, το μάθημα ή η θεατρική δραστηριότητα. Και ο μόνος τρόπος να αλλάξουμε το παρόν είναι νααρχίσουμε να φανταζόμαστε πώς θα μπορούσε πραγματικά να είναι. Πιστεύω ότι είμαστε ικανοί να κάνουμε αυτή την προσπάθεια, να ανοίξουμε αυτή τη δυνατότητα να ρίξουμε φως πάνω μας και να γίνουμε ορατοί/ές, εμείς αλλά και το καλόκαι ηελπίδα που φέρνουμε με όσα κάνουμε, και ταυτόχρονα να φέρουμε μαζί το φως της ελπίδαςκαι της αλλαγής. Πρέπει να αλλάξουμε το «παράδειγμα» και να βρεθούμε από το περιθώριο στο κέντρο της εκπαίδευσης, της ζωής και της ανθρωπότητας. Αυτό που φέρνουμε είναι ουσιαστικές δεξιότητες, απαραίτητες για να μπορέσουμε ως άνθρωποι να αντέξουμε, να επιβιώσουμε και να εξελιχθούμε. Έχουμε τη δύναμη νααντιμετωπίσουμε όλα τα σκοτεινά ζητήματα της τεχνητής νοημοσύνης και της ψηφιοποίησης, και ταυτόχρονα να αγκαλιάσουμε τα θετικά στοιχεία που φέρνουν, αγωνιζόμενοι/ες γιατηδουλειά μας που απαιτεί φυσική παρουσία και ενσώματες πρακτικές. Πρέπει να πείσουμε τον κόσμο ότι, περιθωριοποιώντας εμάς, περιθωριοποιεί τη δυνατότηταευημερίας και εσωτερικής ανάπτυξης, και μειώνει τη δυνατότητα να εργαστούμε πάνωστην«οικολογία της ψυχής». Χρειάζεται να εργαστούμε πάνω σε αυτήν τόσο επιμελώς όσοεργαζόμαστε για την οικολογία του κόσμου γύρω μας. Οι εσωτερικοί μας κόσμοι είναι εξίσου εύθραυστοι και μερικές φορές μολυσμένοι, σκοτεινιασμένοι από τόσους πολλούς παράγοντες. Αυτή η ανθεκτικότητα, αυτή η δύναμη, αυτή η πορεία πρέπει να εκφραστεί σταθερά και υπομονετικά για να τη δουν όλοι.
Για τη φετινή Διεθνή Εβδομάδα Τεχνών στην ΕκπαίδευσητηςUNESCO αποφασίσαμε να χρησιμοποιήσουμε δυνατές λέξεις, όπως ακριβώς αποφασίσαμεστις διακηρύξεις μας να μην ζητάμε πλέον, αλλά να απαιτούμε. Και οι λέξεις έχουν τη δικήτους ενέργεια. Έτσι, δεν θα υποκλιθούμε, αλλά θα συνεχίσουμε να δημιουργούμε ελπίδα σε δράση, σε κάθεμάθημα, σε κάθε εργαστήριο, κάθε φορά που κάνουμε τη δουλειά μας στο θέατρο και την εκπαίδευση.
Δεν θα υποκλιθούμε, αλλά θα δημιουργήσουμε ελπίδα σε δράση.
Sanja Krsmanović TasićIDEA President (2020-2027)
-------------------------------------------------------------------------------------------
Εμείς, οι παιδαγωγοί των τεχνών από όλους τους τομείς της τέχνης, δεν θα υποκλιθούμε!
Μέσα από τις τέχνες στην εκπαίδευση θέτουμε ζητήματα κοινωνικής και κλιματικής
δικαιοσύνης, καλλιεργούμε την ενσυναίσθηση και την κατανόηση. Αντιμέτωποι με την τρέχουσα παγκόσμια συνθήκη βίας, δεν θα υποκλιθούμε!
Είμαστε ταγμένοι/ες στην καλλιτεχνική έκφραση ως εργαλείο διαλόγου, συμφιλίωσης και
συμπερίληψης. Αντιμέτωποι/ες με την τρέχουσα συνθήκη πόλωσης, ρατσισμού και ξενοφοβίας, θασταθούμε δυναμικά απέναντί τους!
Είμαστε ταγμένοι/ες στη δημοκρατική ιδιότητα του πολίτη και την οικοδόμηση της ειρήνης.
Παγκόσμια Συμμαχία για τις Τέχνες στην Εκπαίδευσηδήλωση για την Εβδομάδα Τεχνών στην Εκπαίδευση της UNESCO2025(WAAE statement for the 2025 UNESCO Arts EducationWeek)